Porwany misjonarskim zapałem, Parham rozpoczął wtedy głosić przesłanie tego, co nazywał “pełną Ewangelią”. Stał się wnet celem wrogich, czasem wprost dzikich ataków ze strony Kościołów tradycyjnych. Lecz jego przepowiadanie, któremu towarzyszyły znaki, jak również przepowiadanie jego uczniów, szczególnie głośnego czarnego pastora Seymoura w Los Angeles, zapoczątkowało lawinowe rozszerzenie się ruchu zielonoświątkowego w całym świecie. Obecnie ma on liczyć ponad dziesięć do dwunastu milionów adeptów i nadal wciąż się rozszerza.

Jak wszyscy w nurcie “revivals”, zielonoświątkowcy kładą silny akcent na osobiste doświadczenie religijne. A to doświadczenie oznacza nowy typ relacji z Duchem Świętym; uprzywilejowanym miejscem, gdzie się ta relacja rodzi i rozwija, jest zazwyczaj zebranie modlitewne. To tutaj nowi adepci otrzymują “wylanie Ducha” przez włożenie rak; to tutaj występują te zwykłe dary, jakie spotykamy w pierwotnym Kościele, szczególnie “mówienie językami”, “prorokowanie” i dar uzdrawiania (…). Przyznanie prymatu osobistemu doświadczeniu religijnemu i praktykowanie charyzmatów doprowadzało zielonoświątkowców do przeciwstawienie się istniejącym już strukturom kościelnym, a zapał i spontaniczność prowadziły ich często do oskarżania innych środowisk chrześcijańskich o letniość i formalizm.

Przebudzenie się Walii rozpoczęło się w r. 1094. Całą prowincję opanowało poruszenie: nawracały się dziesiątki tysięcy górników z kopalń, robotników fabrycznych (…). W kraju mnożyły się niezliczone zjawiska charyzmatyczne i na tej fali zrodził się “pentekostyzm” angielski

Kiedy w latach trzydziestych pierwsza fala “przebudzenia” zielonoświątkowego dosięgła Francji dzięki Douglasowi Scottowi, Thomas Roberts mógł się tylko radować. Scott przeprowadził potężną ewangelizację wśród ludu. Wielu pastorów z północnej Francji, także z Belgii i z departamentu Ardéche zetknęło się wtedy z tym ruchem wraz ze swymi wiernymi. Lecz wkrótce wyłonił się drugi prąd odmienny, z jednej strony byli ci, którzy organizowali liczne niezależne grupy, z drugiej, co byli za rozbudzeniem gmin, lecz zarazem za ich jednością, jako za środkiem przyspieszenia powrotu Chrystusa. W tym to drugim nurcie Thomas Roberts spotkał się z pastorem Louis’en Delličre. Wspólnie, wraz z wieloma pastorami reformowanymi z Południa i z Północy, założyli pod koniec wojny Unię Modlitwy w Charmes-sur-Rhône w departamencie Ardeche.

Od początku zarysowała się ostra przeciwstawność między zielonoświątkowcami a Kościołami protestanckimi. Kościoły odrzucały zielonoświątkowców, których zapał i poglądy uznane za niewłaściwe, zagrażające doktrynie i tradycji. Dzięki temu przez całych pięćdziesiąt lat Kościoły i ruch zielonoświątkowy kroczyły oddzielnymi drogami i nie dbały o doprowadzenie do jakiejś możliwej ugody.

Zmiana nastąpiła z końcem roku 1955. Różne Kościoły protestanckie w Stanach Zjednoczonych (metodyści, baptyści, luteranie, prezbiterianie…) zaczęli się interesować fenomenem zielonoświątkowym. Mnożyły się kontakty. Pewni członkowie Kościołów, bez opuszczania swej denominacji, prosili o “chrzest w Duchu”. I tak pojawił się neo-pentekostyzm, w ramach którego pracuje obecnie wiele wspólnot protestanckich. Niemniej w wielu krajach różne wspólnoty protestanckie okazują jeszcze zdecydowaną rezerwę.

I oto podobna Odnowa pojawiła się w obrębie Kościoła katolickiego w Stanach Zjednoczonych.

Pittsburg w Pensylwanii: amerykańskie miasto węgla i stali. W tym mieście na Uniwersytecie Duquesne znajdują się zorganizowani katolicy, gorliwi, zaangażowani w różnych ruchach: liturgicznych, ekumenicznych, walki o prawa obywatelskie, o pokój na świecie. Są to ludzie modlitwy, których życie jest skoncentrowane na Chrystusie. Jednak czegoś im brakuje. Jak tylu chrześcijan współczesnych, odczuwają jakiś ciężar w swym życiu modlitwy i apostolstwa, wydaje im się czasem, jakby ich chrześcijański styl życia był tylko ich własnym, prywatnym pomysłem.

W tym właśnie czasie, latem 1966 roku, wpadają im w ręce dwie książki, które nadają kierunek ich poszukiwaniom. La croix et le poignard (Krzyż i sztylet) pastora Wilkersona opowiada, jak dzięki potędze Ducha chłopcy i dziewczyny z nizin społecznych Nowego Jorku zostali wyrwani ze świata kradzieży, zbrodni, prostytucji, narkomanii, nawrócili się do Chrystusa i stali się gorliwymi chrześcijanami i prawymi ludźmi.

Inna książka, Ils parlent en langues (Oni mówią językami), opisuje to, co się dokonuje pod działaniem Ducha Świętego we wspólnotach zielonoświątkowych, które się wyłoniły z Kościołów protestanckich.

Te dwie książki opowiadają, z częstym powoływaniem się na Pismo św., o “chrzcie w Duchu” i o jego roli w życiu chrześcijanina. Przeczuwając, że tu znajduje się odpowiedź na ich oczekiwania, zagłębiają się w ponowne odczytanie w Biblii tego wszystkiego, co dotyczy przyjścia Ducha Świętego, obiecanego przez Chrystusa, i skutków Jego przyjścia w pierwszych wspólnotach chrześcijańskich. To, co odkrywają, to doktryna bardzo starożytna, bardzo tradycyjna, bardzo katolicka, a jednak jest dla nich nowością, która trzeba dopiero odkryć i zrozumieć. Zaczynają się tedy modlić z nową żarliwością, błagając Ducha, by ponowił dla nich łaskę Pięćdziesiątnicy.

Zdarzyło się to podczas narodowego kongresu “Cursill”, w sierpniu 1966 r., iż przypadkiem odkryli oni (grupa z Uniwersytetu Duquesne) książkę, która otwarła im drzwi do nowego świata (…). “La Croix et poignard” (…). Ta książka Willkersona przywiodła ich do nauki zawartej w Piśmie św.

Na początku r. 1967 czterech członków tej grupy nawiązało kontakt ze wspólnota prezbiteriańską, która miała już za sobą doświadczenie “chrztu w Duchu”. Wyrazili oni życzenie otrzymania tego chrztu.

Jakiś czas potem, w połowie lutego 1967 r., około trzydziestu studentów i profesorów z Duquesne zdecydowało, że będą się wspólnie zbierać na weekendach poświęconych modlitwie i refleksji, skoncentrowanej na czterech pierwszych rozdziałach Dziejów Apostolskich. W czasie, gdy trwali na modlitwie w kaplicy, Duch Święty zstąpił na nich. Nie wszyscy doznali tego bezpośrednio, lecz podczas owej nocy Bóg każdego nawiedził w sposób niezwykły. “Jedni zaczęli mówić językami, inni otrzymali dar przenikliwości, prorokowania i mądrości. Lecz najważniejszym darem była miłość, która zjednoczyła całą wspólnotę. W Duchu Bożym odnaleźliśmy jedność, którą przez długi czas próbowaliśmy osiągnąć własnym staraniem”. Ten weekend zapoczątkował więc Odnowę charyzmatyczna wśród katolików.

Moja żona, dwóch moich kolegów i ja sam weszliśmy z niepewnością do domu “typowo podmiejskiego” i byliśmy z miejsca mile zaskoczeni ciepłym przyjęciem ze strony zebranych tam ludzi (…).

Przypominam sobie, że odśpiewali oni cztery czy pięć hymnów protestanckich w rodzaju tych, jakie się śpiewa w szkółce niedzielnej jako wstęp do dalszych zajęć. Potem dłuższy czas wypełniła modlitwa spontaniczna. Była tam osoba, która kierowała modlitwą, towarzysząc jej głosem przytłumionym, na pewno nie wnoszącym zamieszania, było też nieco modlitwy w językach, lecz bardzo spokojnej i wypowiadanej dyskretnie. Potem rozpoczęli oni “dzielenie się” Biblią w sposób naprawdę godny uwagi (…).

Dla zebranych tam nie był to wcale jakiś wieczór nadzwyczajny. A mimo to skłonił nas do refleksji i modlitwy. I pozostawił po sobie trwałe wrażenie, iż było tam oddziaływanie Boga.

Tak się z wielu powodów złożyło, że z czworga, którzy byliśmy obecni na tym pierwszym spotkaniu, tylko Patrick Bourgeois, profesor, jak i ja, na wydziale teologii, i ja sam mieliśmy możność pójść na następne spotkanie. Tym razem natrafiliśmy tam na modlitwę i dyskusję skoncentrowaną na Liście do rzymian. (…)

Było to spotkanie całkiem “nie wyznaniowe”. Zakończyło się ono, gdy Patrick i ja poprosiliśmy ich, by się modlili wraz z nami, byśmy i my otrzymali chrzest w Duchu Świętym, wtedy podzielili się oni na szereg grup, gdyż modlili się za wiele osób, i polecili mi po prostu wzbudzić akt wiary, by moc Ducha zadziałała we mnie. Dość szybko zacząłem modlić się w językach.

W następnym tygodniu Ralph włożył ręce na dwóch innych i oni również otrzymali chrzest w Duchu Świętym.

“Pan Pięćdziesiątnica” (“Monsieur Pentecôte”), David Duplessis, lider zielonoświątkowy, odegrał ważną rolę przy zaszczepieniu ruchu zielonoświątkowego w głównych Kościołach protestanckich, a także w Kościołach prawosławnych i w Kościele rzymsko-katolickim. (…)

W tym nurcie Thomas Roberts zetknął się z pastorem Louis’em Dalliére i po zakończeniu wojny wraz z wieloma pastorami z departamentu Ardčche i z Północy, założyli Unię Modlitwy z siedzibą w Charmes, której członkowie zobowiązują się do regularnej modlitwy w czterech intencjach: 1) przebudzenie się duchowe, ewangelizacja, postawa misyjna, nawrócenie serc; 2) jedność Kościoła; 3) oświecenie całego ludu Izraela; 4) powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. Gdy w r. 1963 Roberts ograniczył swa działalność, Unia Modlitwy pozostanie do końca niezawodną wspólnotą podstawową (communauté de base).

Lecz teraz jego działalność jeszcze się poszerza, gdyż owe cztery intencje Unii Modlitwy zaczynają się realizować. Ze Stanów Zjednoczonych nadchodzą niesłychane wieści: w latach pięćdziesiątych tradycyjne Kościoły protestanckie otwierają się na ruch zielonoświątkowy, na chrzest Ducha Świętego; co lepsze, w r. 1967, jacyś katolicy w Uniwersytetu Duquesne w Pittsburgu przyjmują wylanie Ducha. Thomas Roberts dochodzi do przekonania, że z mocy Ducha wybiła godzina przebudzenia ekumenicznego, że to przebudzenie ogarnia również naród żydowski, o czym świadczą szeregi “żydów przyjmujących Jezusa” w Stanach Zjednoczonych. Roberts chce, by to przebudzenie dokonało się we Francji, i to sensie ekumenicznym. W r. 1971 lansuje pierwszy zjazd charyzmatyczny (ten wyraz wybrano zamiast określenia “zielonoświątkowy”, z racji historycznych przypominający raczej podziały w Kościele). Zwraca się więc do wspólnot Porte Ouverte i Lux w pobliżu Châlon-sur-Sâone. Wśród 200 protestantów: luteranów, reformowanych, niezależnych zielonoświątkowców, znajduje się dwóch katolików: jeden ksiądz.i jeden świecki. Lecz w roku następnym katolicy są już wśród mówców, stanowią jedna trzecią uczestników zjazdu, a co najważniejsze, jest wśród niż wielu, którzy chcą zakładać nowe wspólnoty, takie jak Théophanie, Lion de Juda, Sainte Croix, Chemin neuf, Béthania…

W czasie uroczystości pogrzebowej a La Porte ouverte w Châlon-sur-Sâbne można było ocenić olbrzymią i owocną pracę tego niezmordowanego pielgrzyma jedności: byli tam wszyscy założyciele wielkich wspólnot charyzmatycznych, które się prawie wszystkie zrodziły w tym samym roku 1973. Opłakiwali go, niewątpliwego wśród nich “nestora”, gdyż on usłyszał to samo naglące wezwanie, lecz znacznie wcześniej

1946: Założenie Unii Modlitwy, w której “zrodził się projekt pierwszego międzywyznaniowego spotkania charyzmatycznego”.

1971: Pierwsze międzywyznaniowe spotkanie charyzmatyczne w Porte ouverte, pod kierownictwem Thomasa Robertsa; bierze w nim udział ojciec A. M. de Monléon OP, który później odgrywał decydująca role w katolickiej Odnowie charyzmatycznej.

1972: Drugie “spotkanie charyzmatyczne Porte ouverte: bierze w nim udział wielu z tych, którzy chcą zakładać nowe wspólnoty, takie jak Théophanie, Lion de Juda, Sainte Croix, Chemin neuf, Béthania…”.

1973: Zawiązanie się większości katolickich wspólnot charyzmatycznych.

1982: Ogólnoeuropejskie spotkanie charyzmatyczno-ekumeniczne w Strasburgu (z inicjatywy Thomasa Robertsa).

1984: Wyprawa charyzmatyczna do Jerozolimy, zrealizowana również z inicjatywy Thomasa Robertsa.

Wspominamy w tym numerze postacie dwóch pastorów, pionierów odnowy, którzy odeszli do Ojca: Arnolda Bremond (…) i Thomasa Roberta(…).

Tychique czuje się szczęśliwy, że podziela ze swymi czytelnikami głęboką przyjaźń, która nas łączyła z Arnoldem i Thomasem.

Pierre Goursat i Martine Laffite byli w Paryżu animatorami szkoły modlitwy, prowadzonej przez ks. H. Caffarel. Do obojga docierały wieści o Odnowie. Do Pierre’a od ojca Regimbalda, do Martiny od Jean’a Vaniera. Lecz ich “godzina” wybiła dopiero 13 lutego 1972 r. Stało się za pośrednictwem młodego inżyniera, Xaviera Le Pichon, i jego żony, którzy powrócili ze Stanów Zjednoczonych, gdzie spędzili sporo lat na pracy zawodowej. Pozyskani dla Odnowy amerykańskiej pragnęli czym prędzej opowiedzieć swoim rodakom o tym, co się dzieje za Atlantykiem.

13 lutego, opowiada Martine, odwiedzili oni szkolę modlitwy i tam złożyli świadectwo, które głęboko nią poruszyło i wtedy wydarzyło się coś fantastycznego: jeden przez drugiego – a było nas tam ze czterdzieści osób – zaczęliśmy domagać się wylania Ducha, uzasadniając nasze prośby.

Gérard Croissant był pastorem protestanckim i nadal studiował teologię. Jednocześnie, pochłonięty życiem wspólnotowym, krążył po całej Francji, aby zobaczyć wszystko, się działo w tej dziedzinie: wspólnoty polityczne, wspólnoty wiejskie itp. Jedna z tych wspólnot była droga jego sercu, mianowicie Arche Lanzy del Vasto, tam tez właśnie otrzymał wylanie Ducha. To wydarzenie jeszcze bardziej ugruntowało zainteresowania wspólnotowe Gérarda Croissant i w r. 1974, razem ze swa żoną i innym jeszcze małżeństwem zainstalował się on w Valence na starej plebani Kościoła reformowanego.

Laurent Fabre w czasie, gdy otrzymał wylanie Ducha, miał już poza sobą czternaście lat formacji u Jezuitów, posiadał też doświadczenie animatora grupy i działacza politycznego. “Jakieś nadzwyczajności w życiu duchowym nie interesowały mnie wcale, uważałem natomiast i do dziś tak sądzę, że tym, co się liczy, jest codzienność, wola Boża dzień po dniu…”, tak się zwierzył, wspominając poprzedni okres życia.

Jednak gdy pewien amerykański jezuita, imieniem Mike, wylądował we Francji w r. 1971, stał się on dla Laurent’a i jego współbrata Bertranda Lepessanta prawdziwie niepokojącym problemem. Ten przybysz z Ameryki okazał się bowiem wyznawcą Odnowy charyzmatycznej.

Laurent i Bertrand zaczęli się zastanawiać: “Po szeregu miesięcy poświęconych naszemu skromnemu studium kwestii wysoce abstrakcyjnych, opowiada Laurent, postanowiliśmy prosić na modlitwie Pana, by nam wskazał, czy ten nurt pokoju, miłości, szukania Boga powinien ogarnąć nie tylko Kościół, lecz także nas osobiście. Poszliśmy więc nawiedzić tego brata, jezuitę amerykańskiego, i poprosiliśmy go, by zechciał modlić się z nami w czasie weekendu”. Laurent i Bertrand mieli modlić się o wylanie Ducha, “aby ten Duch otrzymany na chrzcie nie napotykał w nas na przeszkody i mógł swobodnie oddziaływać na nasze życie”.

Dla Laurenta ten weekend był nieustanną walką: “ zmaganiem się duchowym między siłami życia i siłami śmierci”. Droga życia tego 32-letniego mężczyzny miała ulec definitywnie zmianie.

Podczas jednego z pierwszych spotkań nowej wspólnoty, Yvesowi przydarzyło się w czasie modlitwy coś niezwykłego: “Nagle, pisze, poczułem w sobie nieodparty przymus, by prosić o włożenie rąk na mnie. (A nie wiedzieliśmy jeszcze nic o tym geście). Tego, co nastąpiło potem, nie sposób wyrazić słowami. Zalany łzami skruchy doznałem przeżycia, które poruszyło nas wszystkich. Przez około pól godziny byliśmy jakby zanurzeni w fali miłości i pokoju, w głębokim zjednoczeniu serc”.

Ze swej strony Jacques Langhart, który teraz nosi imię ojca Jakuba, opowiada swoją wersję tego faktu: “Przez chwilę nie wiedzieliśmy dokładniej, co mu się przydarzyło. Wiedzieliśmy tylko, że Bóg go pochwycił, że jakaś potęga opanowała go” (…)

W miesiąc później w Centrum Ewangelickim Porte ouverte w Châlon-sur-Sâone powiedziano mu, że był to “chrzest w Duchu Świętym”. I tam, wśród gromady protestantów i “mimo wszystkich swych wątpliwości”, inni członkowie Théophanii otrzymali również wylanie Ducha z rąk o. Regimbalda, katolickiego księdza a Kanady. “Nigdy się tego nie wypowie, pisze Yves, jak dalece to wylanie Ducha było determinujące dla przyszłości wspólnoty”

Pewne miejsca są szczególnie cenione przez wspólnoty. Na przykład Ogniska Miłości. Prawie wszystkie wspólnoty miały łączność mistyczną z Marta Robin. U niej liczne i częste spotkania o charakterze formacyjnym CCF (Communate chrétienne de formation – Chrześcijańska Wspólnota Formacyjna) kładzie szczególny akcent na formację duchową (w La Roche d’Or) i humanistyczną (w PRH: Personnalité Relations Humaines – Osobowość a międzyludzkie relacje).

Ogniska miłości mają skądinąd głębokie powiązania z wieloma wspólnotami: wspólnotę Théophanie zainspirowały do studiowania Pieśni nad pieśniami. Jean-Michel Rousseau uważa je za “ziemię macierzystą swojej wspólnoty”.

W r. 1975 “odpowiedzialny” wspólnoty Emanuel na spotkaniu członków Odnowy w Rzymie odczuł natchnienie kierujące go do Paray-le-Monial (sławny klasztor macierzysty SS. Wizytek – uw. tłumacza). Marte Robin utwierdza go na tej drodze: “Paray-le-Monial nie będzie tylko centrum Odnowy, lecz jej sercem”.

Postanowiłem spędzić tę trzecią noc (2 czerwca 1975) na modlitwie; śmiało miało być gwarantem czuwania.

Doznałem wtedy wielkiej łaski modlitwy i w duchu asystowałem spotkaniu między Lanzą dél Vasto i Martą Robin, której jeszcze nigdy dotąd nie widziałem.

Ten stan ducha przerwało pukanie do drzwi; na moim zegarku była druga w nocy. Otworzyłem drzwi i zobaczyłem przez sobą osobę konsekrowaną, z która kiedyś spotkałem się w Grénoble.

Powiedziała mi, że wraca z Châteauneuf-de-Galaure, gdzie odbyło się spotkanie w mojej sprawie z Martą Robin.

Jeśli ty nie chcesz udać się do Marty, ona przyjdzie do ciebie.

Marta zażądała ode mnie, bym przeszedł na katolicyzm. Sprzeciwiłem się temu, gdyż znany byłem jako pastor protestancki, byłby więc nieunikniony skandal, a ja nie chciałem być powodem zgorszenia. “Nie będzie skandalu, obiecuję panu. Nie będzie żadnego skandalu. Nadszedł czas”.

Nadszedł czas. Te słowa wydały i się trochę trudne do przyjęcia. Wtedy ona opowiedziała mi, że parędziesiąt lat temu pewni pastorzy chcieli przejść na katolicyzm. Jednym z nich, przywódca całej grupy, był nie kto inny, jak pastor Louis Dalliere. Ona nie zgodziła się wtedy, aby odmówili z nią różaniec, a nie zgodziła się, ponieważ nie nadszedł jeszcze moment właściwy. Lecz teraz należało to zrobić, to był obowiązek.

On nie dyryguje modlitwą, odgrywa natomiast rolę “autorytetu”; może na przykład interweniować, by wyciszyć zbyt wielka egzaltację, zaproponować zebraniu pieśń wielbiąc Boga, albo więcej skupienia, albo więcej wzajemnej wymiany myśli.

Zdarza się, że czasem zwraca uwagę na niewłaściwość pewnych form egzaltacji, animatorzy powinni bowiem umieć opanowywać fale nadmiernej emocji… – stwierdza ze swej strony k. Caffarel.

Gdy mowa o czterech osiach formacji (we wspólnocie Chemin neuf), warto odnotować, że poznanie siebie i własnych możliwości wymaga udziału psychologów i stosowania nowoczesnych technik, takich jak animowanie grupy, jak umiejętności prowadzenia zebrań.

Stawia ona sobie za cel popierać rozwój kulturalny osób, dopomagać im w podnoszeniu swoich stosunków z ludźmi na wyższy poziom, przyczyniać się do lepszego funkcjonowania grup i organizacji społecznych.

Już od trzech lat Chrześcijańska Wspólnota Formacyjna świetnie organizuje swoje weekendy “A” (weekendy formacyjne). Prowadzone od początku przez Jean’a-Michela Rousseau, są obecnie dostępne dla wszystkich bez różnicy członków wspólnoty. i to uświadomienie całej grupy, i ta równowaga cechująca każdego z nich nie pojawiła się wyłącznie na skutek wylania Ducha Świętego. W Poitiers wykorzystuje się dorobek nauk humanistycznych i “techniki”. Toteż J. M. Rousseau docenił i przejął technikę Carnegie’go. Dobry chrześcijanin jest również człowiekiem zrównoważonym, tak więc wszyscy członkowie wspólnoty przechodzą formację P. R. H.

W lipcu 1972 Jean-Michel Rousseau zorganizował sesje P. R. H. We wrześniu odkrywa wspólnotę Anny Arbor w Stanach Zjednoczonych. Podwójny szok: “Marzenie o wspólnocie chrześcijańskiej, które nosiłem w sercu, stało się możliwe do urzeczywistnienia”. (…)

Od początku i nadal ta instytucja okazuje się płodna dla trzech nurtów: dla Odnowy charyzmatycznej, dla P. R. H. i dla Ognisk Miłości, które są ulubionym miejscem rekolekcji dla młodzieży wspólnoty.

“Bóg wzbudza obecnie w Kościele nurty niezwykle bogate, twierdzi Jean-Michel Rousseau. Mamy Odnowę charyzmatyczną, ale Odnowa to nie wszystko, to jest tylko jeden nurt. Ja widzę rzeczy nadzwyczajne również w P. R. H., w Ogniskach Miłości, organizacjach Foccolarini….

Wielu jest członków grupy Puits de Jacob, którzy uczestniczą w sesjach P. R. H. i w rekolekcjach Roche d’Or.

Wielu ludzi, ubogich i zamożnych, nie czuje się dobrze w społeczeństwie techniczno-biurokratycznym, a także w naszym Kościele o strategii nie dla wszystkich zrozumiałej, a w Odnowie znajdują się przyjęcie, które im pozwala wyjść z osamotnienia, znosić jakoś świat obojętny i wrogi wierze, zachować nadzieję i chęć do działania.

Stawiając przez swoimi członkami cele działania proste i od razu osiągalne, Odnowa jeszcze i w ten sposób rzuca wyzwanie Kościołowi.

Kościół i świat bardziej niż kiedykolwiek potrzebują, by nadal trwał w historii cud Zesłania Ducha Św. Widzimy, że człowiek współczesny, upojony swymi osiągnięciami, doszedł aż do tego, iż według wypowiedzi ostatniego Soboru, “wyobraża sobie, że jest sam sobie własnym celem, jedynym twórcą i demiurgiem własnej historii”. Niestety! Dla wielu tych nawet, którzy z tradycji wyznają jeszcze Boga i uważają za obowiązek oddawać Mu cześć, stał się On kimś obcym w ich życiu! Nie ma nic bardziej koniecznego dla takiego świata, coraz bardziej zeświecczonego, niż świadectwo tej “Odnowy duchowej”, którą w naszych oczach Duch Święty wzbudza w najróżniejszych regionach i środowiskach. Czy ta “Odnowa duchowa” nie mogłaby stać się jakąś szansą dla Kościoła i dla świata? I jakże wobec tego nie użyć wszelkich środków, by się tą szansą stała?.

Świat tak bardzo potrzebuje działania Ducha Św., tak bardzo potrzebuje narzędzi w służbie Ducha. Sytuacja światowa jest niebezpieczna, bardzo niebezpieczna. Materializm, wszystkie różnorodne postacie materializmu, przeciwstawiają się prawdziwemu wymiarowi istoty ludzkiej. Duch Święty objawia się naszemu duchowi i my na nowo rozpoczynamy żyć, odnajdywać swoją tożsamość, swoje pełne człowieczeństwo! Materializm jest zaprzeczeniem tego, co duchowe. My potrzebujemy działania Ducha Świętego… Dlatego też jestem przekonany, że ten “ruch” jest bardzo ważnym współczynnikiem w odnowie duchowej Kościoła.

Odnowa w Duchu będzie autentyczna i osiągnie prawdziwą płodność w Kościele nie tylko wtedy, gdy wzbudzać będzie niezwykłe charyzmaty, lecz wtedy, gdy prowadzić będzie największą możliwie liczbę wiernych na drogi powszechnie pokornego, cierpliwego, wytrwałego wysiłku, by wciąż głębiej poznawać tajemnice Chrystusa i by dawać o Nim świadectwo. (Evangelli munitandi, 70).

Ruch Odnowy w Duchu papież Paweł VI uznał za “jakąś szansę dla Kościoła i dla świata”, a sześć lat, które upłynęły od tego okresu, potwierdzają tę jego ocenę i nadzieję. Kościół ujrzał owoce waszego oddania się modlitwie połączonej z wielkim wysiłkiem uświęcenia życia i umiłowania słowa Bożego. Ze szczególna radością zauważaliśmy środki, dzięki którym kierownicy Odnowy coraz bardziej poszerzali rozległa wizję Kościoła i dokładali starań, by ta wizja stawała się coraz bogatszą rzeczywistością dla tych, którzy od nich oczekują przewodnictwa. Dostrzegaliśmy również oznaki waszej szlachetnej gorliwości, by w imię miłości i sprawiedliwości dzielić się darami Boga z ludźmi w gorszych warunkach tak, by wszyscy ludzie mogli doświadczać godności, którą posiadają w Chrystusie. Oby to dzieło miłości już w was zapoczątkowane mogło rozwijać się aż do pełnego sukcesu. (…)

Wielu biskupów na całym świecie, czy to indywidualnie, czy w ramach konferencji Episkopatu, udzieliło poparcia i dyrektyw dla Odnowy charyzmatycznej – czasem dawali oni z pożytkiem swoje poręczenie i pomagali tej wspólnocie chrześcijańskiej lepiej zrozumieć swoje miejsce w Kościele. Wypełniając w ten sposób swój odpowiedzialny obowiązek pasterski, biskupi oddali nam ogromną przysługę, kształtując w Odnowie ducha wzrastania i rozwoju całkowicie otwartego na przebogatą miłość Boga dla swego Kościoła.

Zdrowa pedagogia duchowa powinna jak najbardziej brać pod uwagę fakt, że droga świętości jest procesem wzrastania do dojrzałości, lub, jak mówi Apostoł Paweł, do “Człowieka Doskonałego, do miary wielkości według Pełni Chrystusa (Ef 4, 13). Doświadczania entuzjazmu religijnego, którego Pan udziela niekiedy, to są tylko przejściowe łaski dla początkujących, dla pobudzenia ich do zdecydowanego nawrócenia, do wspaniałomyślnego wkroczenia na drogę wiary, nadziei i miłości.

W tej kwestii rzeczą bardzo pożyteczną będzie pogłębienie doktryny wielkich mistrzów życia duchowego, od świętego Augustyna do św. Bernarda, od św. Ignacego Loyoli do Teresy od Jezusa, od Jana do Krzyża; oni przedstawiają życie chrześcijańskie jak długą wędrówkę, w czasie której poste jest podtrzymywany i kierowany przez Ducha Świętego, który wypróbowuje każdego chrześcijanina i prowadzi go poprzez ciemne noce i pełne światłości dnie ku tej nowości życia, jako jest świętość. W niej jaśnieją jednocześnie dojrzałość ludzka, wierność Ewangelii i płodność apostolska, dzięki pokornemu i wielkodusznemu przylgnięciu do woli Bożej, przyjmowanej i wypełnianej w normalnej codzienności.

W miarę, jak chrześcijanin staje się przejrzysty dla tego łagodnego a przemożnego działania Ducha, doświadcza w sobie stopniowego ujawniania się “owoców Ducha”, jakimi są “miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, opanowanie” (Gal 5, 22), a jego życie, chociaż pozbawione jakichś zewnętrznych osobliwości, zaczyna promieniować światłem i ciepłem dla tych, którzy mają szczęście zbliżyć się do niego.

Dla wielu z tych, co wstępują do Odnowy charyzmatycznej, jeden motyw jest determinujący.

Jest żądza osobistego spotkania z Bogiem w doświadczeniu charyzmatycznym. Lub ściślej mówiąc, dwie żądze: jedno to pragnienie subiektywnego doświadczania aktywnej obecności Ducha Świętego, której towarzyszą uczucia zapału i radości, oraz pożądanie zwykłych w Odnowie charyzmatów, to znaczy mówienie jeżykami, dar tłumaczenia, prorokowania, uzdrawiania, rozpoznawania duchów… Tego się właśnie szuka w Odnowie charyzmatycznej, ponieważ to właśnie Ruch proponuje i obiecuje w swojej literaturze, poprzez swych liderów i na swych zebraniach.

Ta zaś obietnica u wielu ludzi budzi niezmiernie głębokie echo w dwóch głęboko zakorzenionych aspiracjach duszy ludzkiej; jakimi są: zainteresowanie zjawiskami “cudownymi” i potrzeba “odczucia” Boga. Historia religijna ludzkości uczy nas, że ruch, który potrafi zaoferować zaspokojenie jednej lub dwu tych aspiracji, zawsze znajduje wielkie powodzenie. Budzi on i mobilizuje na samym dnie duszy ludzkiej potężną falę: emocjonalną, umysłową, metafizyczną – świadomą lub nieświadomą. Historia ruchów odnowicielskich, odrodzeńczych, także historia sekt świadczy o tym. Tym się tez tłumaczy szybki, niemal żywiołowy rozwój Odnowy charyzmatycznej: dzięki zaś masmediom i nowoczesnym technikom reklamy, jej “obietnice” szybko dotarły i docierają do masy ludzi, a to powoduje te szeroką rekrutację.

Gdy się przekroczy próg wspólnoty Lion de Juda, jest się w innym świecie, gdzie wszystko jest piękne, spokojne, spowolnione, radosne. Bracia i siostry, których się spotyka, maja twarze tchnące tym wewnętrznym spokojem, który uszlachetnia rysy nawet nie najładniejsze. Jesteś przyjmowany, jak oczekiwany przyjaciel, chociaż jesteś tylko nieznajomym gościem.

Po tym weekendzie byłam zarażona radością, głębokim i rozsądnym optymizmem tak jak ci młodzi ze wspólnoty w Poitiers. Jest to radość płynąca z uzgodnienia się głębokich pragnień i dążeń człowieka z natchnieniami idącymi od Boga.

Z kolei kilkunastu bierze do rąk mikrofony, jedni, by złożyć świadectwo, inni, by wygłosić solidny wykład. Jakaż moc w tych słowach! Jaki ogień w oczach! Jutrzejsi Augustynowie i Janowie Złotouści, słuchali innych głęboko poruszeni

W pewnym rejonie Stanów Zjednoczonych ludzie jadą całą noc specjalnymi autokarami, by się wyspowiadać w ośrodku charyzmatycznym w Granby, gdzie jest wielu księży, którzy ich chętnie przyjmują.

Nie poszły też w niepamięć sakramentalia i cudowne medaliki:

Sakramentalia chronią nas przed mocami ciemności. Podobnie jak święte obrazy przypominają nam obecność tych, co są z nami.

Mamy tez cudowny medalik. Kiedy wyruszam w drogę, biorę ich z sobą pięć do sześciu tysięcy. Matka Boska powiedziała św. Katarzynie Labouré: “Będę się opiekowała tymi, którzy z ufnością będą nosić ten medalik”, i rzeczywiście jest przywiązanych do niego wiele błogosławieństw.

Wspólnota Emmanuel powołała do życia “modlitwę S. O. S.”: Zainicjowana w r. 1979 (…) ta nieustająca posługa modlitwy w której 50 osób wymienia się stale w dzień i w nocy, odpowiada na 45 tysięcy próśb rocznie. Między dwoma telefonami każdy z dyżurujących modli się u stóp Najświętszego Sakramentu. (…)

Docenienie Rzeczywistej Obecności to sprawa podstawowa. Ludzie często zdają nam pytania: “Czy jesteście przed Najśw. Sakramentem?”- jest to rzecz ważna dla tych, co leżą chorzy, co pracują pod gołym niebem; oni nie mogą pójść do kościoła, ale ta, która się modli wraz z nimi, ta jest przed Najśw. Sakramentem.

Cykl formacyjny członków wspólnoty trwa trzy lata; w tym okresie czasu przygotowuje się do życia wspólnego, do życia modlitwy, przekazuje się również formację doktrynalną: studia biblijne i teologiczne, początki języka hebrajskiego. Tę formację prowadzą wybrani członkowie wspólnoty, którzy sami przeszli formację w instytucjach Kościoła: w seminarium dla braci przygotowujących się do kapłaństwa, w Instytucie Katolickim dla świeckich. Jak to jest w zwyczaju, wspólnota zaprasza również specjalistów, którzy nauczaniu nadają wigoru i głębi.

Jego celem jest przychodzenie z pomocą kobietom, które muszą stawić czoło problemowi aborcji. Zająwszy stanowisko, że przerwanie ciąży “nie jest nigdy czymś banalnym” i bez następstw, lekarze tej wspólnoty i cały jej ogół proponują kobietom w tragicznej sytuacji (bezrobocie, osamotnienie…) “gościnne rodziny”, które dadzą im dach nad głową i będą się nimi opiekować przez cały czas podczas ciąży i rozwiązania. Jeśli młoda matka po urodzeniu dziecka odmawia zajęcia się nim, dziecko zaadoptuje te rodzina, która matce udzieliła gościny.

Fidesco (Foundation Internationale pour le Développement Économique, Social et Spirituel au service de la Coopération – Międzynarodowa Fundacja dla Rozwoju Ekonomicznego, Społecznego i Duchowego opartego na Współdziałaniu), organizacja nierządowa, zapewnia, na prośbę biskupów i wspólnot chrześcijańskich – wsparcie finansowe i techniczne projektów i wdrożeń kooperacyjnych, mających na celu rozwój techniczny i duchowy, w łączności z Kościołami lokalnymi.

Od trzech lat w jeden wieczór na tydzień przyjmuje się młodych biedaków i kloszardów w La Boutique Verte, w Dzielnicy Łacińskiej, na modlitwę i wspólny braterski posiłek.

Bracia codziennie udają się z modlitwą i Eucharystią do trędowatych w szpitalu św. Ludwika, również do szpitala René Muret w Sevran, jednej z umieralni w Rejonie Paryskim, i do szpitala Saint-Chloud.

Ewangelizacja jest jednym z trzech ważnych osiągnięć wspólnoty Emmanuel. Odtąd katolicy są liczniejsi na ulicach Paryża, niż wszystkie sekty razem wzięte.

Pola Elizejskie, ul. Caumartin, bulwar de Clichy, Dzielnica Łacińska, Montparnasse… w dwudziestu z góra dzielnicach Paryża prowadzą oni zebrania modlitewne (regularnie bierze w nich udział około 4000 osób) i ewangelizację na ulicach. A jest jeszcze metro, place targowe… nic nie powstrzyma tych, których pali pragnienie głoszenia Dobrej Nowiny

Odpowiadając na prośby biskupów pracowano i pracuje się obecnie na misjach w wielu krajach Trzeciego Świata: w Zairze, Maroku, Rwandzie, na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Senegalu, w Indiach, na Wyspie Mauritius, gdzie katolicka Odnowa w ciągu dwóch lat wzrosła z 300 do 30000 członków.

W żadnej wspólnocie nie usłyszałam ani jednego słowa buntu czy krytyki względem Hierarchii i struktur Kościoła. To nie oznacza, że nie budzą się żadne tego rodzaju myśli, lecz istnieje zdecydowana wola posłuszeństwa, zachowania żywotnej więzi z Kościołem i jego miejscowym przedstawicielem: biskupem. Jeśli nawet tu i tam występują jakieś problemy mniejszej wagi, można tylko podziwiać dyktowany wiara stosunek prawdziwie synowski, który łączy wspólnotę z jej biskupem. Ta postawa inaczej usposabia biskupów, ostatnimi laty przyzwyczajonych raczej do kontestacji, to iście synowskie zaufanie zdaje się wprowadzać ich na nowo w rolę ojca i pasterza.

Przypomnijmy sobie niektóre z nich: montaniści (początek II wieku), waldensi (początek XII wieku), bracia wolnego ducha (XIII-XV wiek), alumbrados (illuminaci i kwietyści hiszpańscy) (XVI w.), kwietyści (XVII-XVIII w.).

Pomijając różnice, nieraz istotne, można dostrzec w nich cechy wspólne. Na samym początku na ogół występują u założycieli ruchu (lub w grupie założycielskiej) pewne słuszne założenia, doświadczenia duchowe autentyczne, chociaż niekiedy pomieszane z pierwiastkami mniej czystymi. Odkrywszy, iż rzeczą najważniejszą jest osobiste życie z Bogiem, czują się oni powołani do życia bardziej ewangelicznego: do posługiwania innym, ubóstwa, umartwienia…

Odczuwają potrzebę dzielenia się z innymi swymi przeżyciami. Skupiają wtedy dokoła siebie tych, których poruszyły ich słowa lub zmiany zaszłe w ich życiu, a oni zachęcają swych słuchaczy do wejścia na podobna drogę.

Mała grupka zbiera się, by odczytywać słowo Boże i modlić się, jej członkowie odkrywają moc duchowa i smak gromadzenia się w imię wiary i wspólnej spontanicznej modlitwy. W czasie tych zebrań niektórzy z nich doznają autentycznych doświadczeń duchowych, którym niekiedy towarzyszy dar charyzmatów. Częstokroć występuje wtedy słabo kontrolowany wybuch egzaltacji, wezbranie uczuć. Ten religijny entuzjazm szerzy się, ogarnia coraz to nowe grupy i w ten sposób ruch zaczyna rosnąć liczebnie.

Na interwencję władz kościelnych członkowie zrzeszenia skłonni są zareagować sprzeciwem i oporem. Ich wewnętrzne przeżycia, doświadczenia są, ich zdaniem, gwarancją prawdziwości ich wierzeń i prawości obyczajów. Jakaż jest wspólna miara między tym ich doświadczeniem tak intensywnie przezywanym, a abstrakcyjnymi formułami teologii, które im się przeciwstawiają? Więc w imię Ducha buntują się przeciw hierarchii Kościoła. Potępienie, które na nich spada, usztywnia ich postawę i nieraz prowadzi ich do schizmy lub herezji. Prześladowanie pobudza do fanatyzmu. Akcentuje się więc rozbieżności doktrynalne, ujawniają się też wypaczenia moralne, w których skrajny ascetyzm często miesza się z rozwiązłością.

Inicjacja zakłada wiele stopni i trwa całe lata. Prowadzona jest precyzyjnie obmyślanymi metodami i zawiera w sobie rzeczy utrzymywane przez inicjowanych w sekrecie do tego stopnia, że nawet ksiądz, który się nimi zajmuje, często nie zna jej przebiegu ani treści. Gonienie za tym, co nadzwyczajne, co nadnaturalne lub nienaturalne… zamiłowanie do “sekretu”, do “tajemnic”, pragnienie wdarcia się w tajemnice ukrytych sił natury, to wszystko odgrywa niewątpliwie swą rolę w tej organizacji i stanowi jedną z atrakcji dla ogółu

– Jama bardzo szybko doszła do spektakularnych osiągnięć:

Wielu spośród nich (mamy na myśli nowonawróconych) było przedtem złymi chrześcijanami, żyjącymi w poligamii, kobieciarzami, pijakami itd. aż do dnia gdy się spotkali z członkiem Jamaa, który krok po kroku odsłonił przed nimi nową wizję wiary chrześcijańskiej.

Przychodzą na myśl słowa naszego Pana: “Po ich owocach poznacie ich”. Żywo się przypominają charyzmaty, o których w swoich listach mówi św. Paweł.

Jamaa jest prawdopodobnie jednym z największych cudów Kościoła w krajach misyjnych, jaki oglądamy w tych dniach, pisał ojciec O. Gérard. Być może stanowi ona jedyną szansę dla Kościoła w Kongo i, kto wie, dla całej czarnej Afryki.

Jamaa jest ruchem, który tam, gdzie istnieje – jak w Kasai i Shaba – jest przyczyna poważnych trosk dla Kościoła, a to z powodu błędnych i nawet heretyckich założeń, które wyznaje, i z powodu godnych potępienie praktyk w dziedzinie moralności. Dlatego to od stycznia biskupi tych regionów, przed ich przyjęciem, wymagają publicznego wyrzeczenia się różnych punktów rzekomi chrześcijańskiej doktryny i praktyki.

Dla naszych celów nie mniej godne zainteresowania są zjawiska “odrodzenia” i “przebudzenia” we wspólnotach protestanckich. Te nurty prowadziły często do powstawania wspólnot, pozostających ,niej lub więcej na marginesie Kościołów tradycyjnych. Wymieńmy tu dwa z tych “przebudzeń”, powstałych w nurcie kwietystycznym: Foxa w wieku XVII, które zapoczątkowało sektę kwakrów, i Wesleya w w. XVIII, które dało początek ruchowi metodystów.

Tym, co charakteryzuje owe “przebudzenia”, jest głównie centralne miejsce, jakie się przyznaje zebraniom modlitewnym. Na tych zebraniach każdy modli się po swojemu głosem podniesionym; emocje, uczucie, entuzjazm religijny, ich uzewnętrznianie maja tu szerokie zastosowanie; często występuje obfitość charyzmatów. Kładzie się nacisk na wewnętrzne doświadczenie duchowe.

Wspólnoty zawiązujące się w tych nurtach często okazywały się fantastyczne, gwałtownie atakujące doktrynę i organizację macierzystych Kościołów, a te z kolei odrzucały je i niekiedy prześladowały.

W tej samej epoce (początek w XIX – uw. tłumacza), pojawili się w Saksonii mistycy luterańscy. “Kongregacja Herrnhut, jak pisze A. de la Gorce, złożona z osób żyjących w małżeństwie i z bezżennych, podzielonych na 10 klas… a te z kolei dzieliły się na “bandy” zelantów, gdzie się praktykowało wzajemne spowiedzi. Pod władzą przełożonego zwanego “starszym” powstawała rozgałęziona i skomplikowana hierarchia, składająca się z nadzorców, asystentów, monitorów, ekonomów, jałmużników, pielęgniarzy i domowników. Marzyli oni i “Kościele przyszłości”, który miał połączyć wszystkich chrześcijan i przygotować “drugie przyjście” Chrystusa.

Ruch zielonoświątkowy ze swą specyficzną charakterystyką sytuuje się w nurcie “odrodzeniowym” (revival).

Jak wszyscy w tym nurcie, zielonoświątkowcy kładą silny akcent na osobiste doświadczenie religijne. A oto doświadczenie oznacza nowy typ relacji z Duchem Świętym; miejscem uprzywilejowanym, gdzie się ta relacja rodzi i rozwija, jest zazwyczaj zebranie modlitewne. To tutaj nowi adepci otrzymują “wylanie Ducha” przez włożenie rąk; to tutaj występują te niezwykłe dary, które spotykamy w pierwotnym Kościele, szczególnie “mówienie językami:, “prorokowanie” i dar uzdrawiania. Przyznawanie prymatu osobistemu doświadczaniu religijnemu i praktykowanie charyzmatów doprowadziło zielonoświątkowców do przeciwstawienia się istniejącym już strukturom kościelnym, a zapał i spontaniczność prowadziły ich często do oskarżania innych środowisk chrześcijańskich o letniość i formalizm.

Wkrótce potem zaproszono mnie na wielkie spotkanie Ruchu “Przebudzenia” (Reveil) w Szwajcarii, w Mont Pélerin, powyżej Vevey. Było tam sporo, z dwustu lub trzystu ludzi, którzy śpiewali, modlili się lub prosili o włożenie rąk dla zanurzenia się w Duchu Świętym. Bernard de Perot i Douglas Scott przewodniczyli zebraniu. Scott, Walijczyk, nieszczególnie mówiący po francusku, był zielonoświątkowcem. To on wprowadził ten ruch do Francji, najpierw w Hawrze, później stopniowo w innych miejscach. Zapytał mnie, czy chciałbym odrodzić się w Duchu. Gdy wyraziłem zgodę, on włożył ręce na ma głowę, a byłem już na klęczkach, i modlił się. Ogarnęło mnie wtedy uniesienie w Duchu i sam modliłem się przez dłuższy czas. On powiedział mi potem: “Pan mówił o obcym języku”. Ja nie byłem tego świadom i nie wiedziałem co zaszło. A było to coś absolutnie przełomowego i determinującego dalsze wydarzenia. Po powrocie do Divonne opowiedziałem o tym Ewelinie i odtąd wszystko się w parafii zmieniło.

Strych plebani zamieniliśmy w “izbę wyższą”. Co wtorek zbieraliśmy się, aby się wspólnie modlić, ponad dwudziestu, ponad trzydziestu, wśród nich młodzież, chłopcy i dziewczęta. Ożywiały nas wszystkich wielki zapał, radość i miłość braterska. Te wieczory były naprawdę odświętne.

Wtedy to, w najbliższe Zielone Święta, pojawiły się charyzmaty i te dary (charyzmat, charisma w jęz. greckim, oznacza podarunek), o których nie mieliśmy przedtem pojęcia, a o których mówią dzieje Apostolskie w Nowym Testamencie św. Paweł w pierwszym liście do Koryntian, rozdział 12, wiersz 7 do 11. Usłyszeliśmy w tym swoim gronie prorokowania, to znaczy w języku bardzo czystym wypowiedzi pełne światła, rozpoczynane wprost” “Pan mówi…”, bez najmniejszej egzaltacji, z łagodnością i słodyczą, także czasem wypowiedzi w językach (glossolalia), a następnie wyjaśniane, gorące modlitwy, głośne czytanie tekstów biblijnych, wszystko przeplatane spontanicznym śpiewem, niekiedy hymnem natchnionym “w językach” lub w języku francuskim. Melodia była improwizowana, nieraz śpiewana na głosy, zawsze bardzo piękna.

W Charmes-sur-Rhőne co niedzielź odbywały siź wieczorne zebrania modlitewne i charakterze charyzmatycznym, zebrania bardzo liczne. Schodzili siź z gór ch³opi i m³odzi i starzy, nauczycielstwo i ludzie ca³kiem proœci. Jak ich æony, pieœni religijne wprawia³y nas w podziw: te natchnione melodie przypomina³y nam pradawne chora³y gregoriańskie i te hymny, o których mówi œw. Pawe³: “Przemawiajcie do siebie wzajemnie w psalmach i hymnach, i pieśniach pełnych ducha” (Ef 5, 16).

Słuchaliśmy zadziwiających profetycznych przemówień, Boskich przekazów kierowanych wprost do nas, wypowiadanych bez najmniejszej egzaltacji. Mężczyźni i kobiety z gór o języku prostym i chropawym, przemawiali nagle językiem wyjątkowo czystym, językiem pięknym, literackim.

Zielonoświątkowcy naszego regiony, dowiedziawszy się, ze mamy trudności z kierownikami naszego Kościoła, naciskali nas, byśmy go opuścili i przyłączyli się do nich, ponieważ, jak mówili, “nam potrzeba wykształconych pastorów”.

Pan powstrzymywał nas od tego kroku przez wielokrotne proroctwa: “Czas żniwa nadszedł, lecz nie spieszcie się: gdzie są bowiem powrósła do wiązania zboża?”

Opisując następnie sposób przygotowania powróseł obecnie potrzebnych, skręcając źdźbła pszenicy, “zadając im cierpienie”, aby były mocniejsze, siostra “prorokini” przekonała nas, że naszym powołaniem było cierpieć dla jedności Kościoła. Należało więc pozostać w Kościele i przyjąć próby, które z takiej wierności wynikały.

Wierzący, który nie jest katolikiem, kryje w niedostępnych zakamarkach swego wnętrza cały świat ciemny i zmienny myśli o zachęceń, którego najmniejsze drgnięcie, moralne czy niemoralne, może mu się łatwo wydać głosem, natchnieniem i działaniem samego Boga. I żadnej zewnętrznej kontroli nad tym, w co się wierzyło, jako w absolutne dobro lub zło. Żadnego sędziego, żadnej rady, by się przeciwstawić sądowi lub radzie tego wewnętrznego boskiego arbitra. W konsekwencji takiej postawy najbardziej szkodliwe błędy mogą być akceptowane emocjonalnie i mnożyć się w nieskończoność

Tam, gdzie dotąd istniała zwarta społeczność gotowa słuchać jedynego autorytetu zewnętrznego, mamy teraz ludzi słuchających swego głosu wewnętrznego i przekazujących go innym, jakby to było boskie objawienie. Ten domniemany dar prorokowania występuje wszędzie: na zebraniach modlitewnych, w czasie Mszy i na jakich bądź innych spotkaniach charyzmatycznych. (…)

Także poza Mszą, poza zgromadzeniami modlitewnymi, poza zebraniami… przesłania – w imieniu Chrystusa – kieruje się do parafii, do diecezji, do regionu, do całego świata. Naturalnie zawierają się w nich często wezwania do postu, do modlitwy… w porządku, lecz te zalecenia już nam daje Duch Święty za pośrednictwem Kościoła. A że autorzy tych “profetycznych apeli” wyobrażają sobie, że są bezpośrednio inspirowani z Nieba, przeto głos Kościoła staje się zbędny.

Dzieją się w naszych czasach rzeczy okropne. Jakaś dusza doszła już do czwartego stopnia medytacji i podczas swego skupienia słyszy jakieś słowa wewnętrzne, które od razu uznaje za pochodzące od Boga; przypuszcza, że tak naprawdę jest i powtarza: “Bóg mi to powiedział, Bóg mi odpowiedział z ten sposób”. Tymczasem nie zaszło nic podobnego. Jak już to zaznaczyliśmy, to są dusze, które najczęściej mówią same do siebie. Co więcej, pragnienie tych słów i uczuć, które nurtuje te dusze, wiedzie je do tego, że same sobie udzielają tych odpowiedzi, a wyobrażają sobie, że to sam Bóg odpowiada im i przemawia do ich. W rezultacie popadają w wielkie ekstrawagancje.

Inne zagrożenie: profetyzm. Dzisiaj wielu, gdy mówią o Kościele, twierdzi, że działają pod impulsem profetycznego natchnienia: głoszą oni rzeczy ryzykowne, czasem wręcz niedopuszczalne i powołują się w tym na Ducha Świętego, jak gdyby ten Boski Pocieszyciel był na zawołanie do ich dyspozycji. Bywa, niestety, iż postępują tak, by się uwolnić spod magisterium Kościoła, który mimo wszystko korzysta jednak z opieki Ducha Świętego. Udziela On swobodnie swych charyzmatów całemu Ludowi Bożemu, nawet zwykłym wiernym (J 3, 8: L Kor 12, 11; Lumen Genitum nr 12). Lecz weryfikacja i korzystanie z tych charyzmatów przysługują władzy ministerium hierarchicznego (L Kor 4, 1 i 14, 1 i nast.; Christus Dominus, nr 15; Lumen genitum nr 7). Są tacy co się ośmielają ze swego osobistego mniemania albo, jak się często zdarza, z subiektywnego doświadczenia lub nawet z chwilowego natchnienia czynić kryterium, które nadaje kierunek religii, lub kanon, według którego tłumacza sobie naukę wiary (patrz: 2 P 1, 20; Dei Vobum ritas, nr 8). Dałby Bóg, by podobne zarozumialstwo nie sprowadziło z dobrej drogi wielu dusz wartościowych i dobrej woli! Mielibyśmy wtedy nową “dowolność tłumaczenia”, która mnożyłaby opinie najróżniejsze i najbardziej dyskusyjne w dziedzinie doktryny i karności kościelnej, niweczyłoby pewność naszej wiary i jej silę zespalającą i z osobistej wolności – której sumienie jest i powinno być bezpośrednim przewodnikiem czyniłaby użytek sprzeczny z ej podstawową odpowiedzialnością, jaka stanowi poszukiwanie prawdy. A w dziedzinie prawdy objawionej tym przewodnikiem najwyższym jest magisterium Kościoła (Dei Verbum, nr 8).

Odnowa charyzmatyczna, stwierdza ks. H. Caffarel, obiecuje cudowne doświadczanie Boga, proponuje “chrzest w Duchu”, jako moment tego doświadczenia i wejście w nowe życie, i ofiarowuje cotygodniowe zebranie modlitewne dla odnawiania i utrzymania gorącości tego doświadczenia.

W tym rozdziale mówić będziemy wyłącznie o poznaniu i o pojęciach przychodzących w sposób nadprzyrodzony droga zewnętrznych zmysłów cielesnych: wzroku, słuchu, powonienia, smaku i dotyku. Osoby oddane życiu duchowemu mogą odbierać we wszystkich swoich zmysłach i często odbierają wrażenia i zjawiska, pochodzące ze świata naturalnego. Tak więc wzrok widzi postacie i osoby z tamtego świata, świętych i aniołów dobrych lub złych, pewne światła i niezwykłe wspaniałości. Słuch odbiera niezwykła słowa wypowiadane przez osoby, które się widzi, lub przez takie, których się nie widzi. (…)

Otóż należy widzieć, że jeśli wszystkie te zjawiska, które mogą być postrzegane w zmysłach cielesnych, mają swe źródło w Bogu, nigdy nie powinno się ich traktować z pewnością ani ich akceptować, należy raczej zdecydowanie ich unikać i nie dochodzić, czy pochodzą one z dobrego czy ze złego źródła. Zresztą im bardziej te zjawiska są zewnętrzne i cielesne, tym mniej jest pewne, że pochodzą od Boga. Jest bowiem rzeczą bardziej naturalną, że Bóg udziela się duchowi i że zwykle tak właśnie postępuje. Ta droga jest bezpieczniejsza i korzystniejsza dla duszy, niż droga poprzez zmysły, na której napotyka się wiele niebezpieczeństw i złudzeń. (…)

Gdy dusza widzi, że jest przedmiotem takich nadzwyczajnych zjawisk, zbyt często odczuwa z tego powodu pewne zadowolenie z samej siebie i wyobraża sobie, że jest czymś w obliczu Boga. To zaś jest przeciwne pokorze. Szatan tez potrafi bardzo zręcznie wzbudzać w niej tajemnie upodobanie w samej sobie, niekiedy bardzo widoczne; z tej też racji on sam wywołuje te zjawiska odbierane przez zmysły: oczom ukazuje postacie świętych i niezwykłe, wspaniałe obrazy; uszom daje słyszeć bardzo miłe i pochlebne słowa; on sprawia, że się odczuwa najsłodsze zapachy; on doradza podniebieniu wykwintnymi słodyczami, a dotykowi – rozkosznymi wrażeniami. W tym wszystkim ma on jeden cel: wprowadzić duszę w błąd i ściągnąć na nią lawinę zła. (…)

Oto dlaczego dusza nie powinna nigdy pozwalać sobie na upodobanie w tych zjawiskach, nawet wtedy, powtarzam, gdy one pochodzą od Boga. Bo jeśli zacznie podobać sobie w nich, wyniknie z tego sześć niewłaściwości.

Najpierw doskonałość wiary, która ma duszą kierować, ulega pomniejszeniu, gdyż przywiązywanie się do nadzwyczajnych zjawisk odbieranych przez zmysły jest wielkim uchybieniem wobec jej praw, ponieważ, jak to już mówiliśmy, wiara jest ponad wszystkimi zmysłami. Oto dlaczego dusza, która nie zamyka oczu na wszystko, co dochodzi przez zmysły, zbacza z drogi, która miała ją doprowadzić do zjednoczenia z Bogiem. (…)

Po szóste. Kiedy dusza szuka tego rodzaju doznań i kontaktów, otwiera drzwi złemu duchowi, który ją zwiedzie podobnymi odczuciami, a potrafi je świetnie wywoływać i przystrajać i stwarzać pozory, jakoby pochodziły od Boga. Ponieważ potrafi on, jak mówi nam Apostoł, przemieniać się w anioła światłości.

Lepsze więc jest dla duszy, by je odrzucała z oczami zamkniętymi, bez zastanawiania się, skąd pochodzą. Jeśli będzie postępować inaczej, z pewnością ulegnie chytrości demona i narazi się na to, że pozbawiona oświeceń od Boga, zacznie kierować się “oświeceniami” szatańskimi, a staną się ona tak częste, że dalszy bieg rzeczy będzie już wyłącznie dziełem szatana, bez stanu obecności Boga. To właśnie przydarzyło się wielu duszom nieroztropnym i nieświadomym rzeczy.

Utrzymuję z całą pewnością i szczerze wyznaję, że wiara jest prawdziwym przyzwoleniem umysłu naprawdę, przekazaną z zewnątrz przez nauczanie ex auditu (ze słyszenia), przyzwoleniem, które sprawia iż wierzymy, iż jest prawdziwe to wszystko, co zostało powiedziane, poświadczone i objawione przez Boga osobowego, naszego Stwórcę i naszego Nauczyciela.

Wiara ulega zafałszowaniu i w tym sensie, że bardziej jej zależy na doznaniach, niż na poznaniu i pogłębianiu prawdy objawionej. Ludzie starają się o zapał, wierząc, iż w ten sposób pogłębiają swą wiarę, i toną w indywidualistycznym subiektywizmie, kultywują atmosferę pietystyczną. Ześlizgują się z religii wiary na religię osobistego doświadczenia. W następstwie czego postęp w wierze zostaje poważnie zablokowany.

“Ci co przeżywają doświadczenie charyzmatyczne…”.

“Wylanie Ducha sprawia zazwyczaj wrażenie żywe, często głęboko poruszające, niekiedy aż do łez (…). Wstrząs emocjonalny jest tu tylko zewnętrzną oznaką głębokiej transformacji”.

“Włożono na mnie ręce (…). Nagle czuję się silnie skierowany do Biblii”.

“Gdy włożono na mnie ręce, wydało mi się, jakby coś rozszerzało całą moją pierś”.

“Alain wstaje i powiada: “Tego poranka wy przejrzeliście na oczy, przeżywamy piękny początek dnia. Człowiek zwraca się u temu, co mamy głęboko w sobie samych” (…)

“My wszyscy nosimy w sobie marzenie; spętanego łańcuchami przewodnika; opiszcie to szalone marzenie, które nosicie na dnie samych siebie”.

“Metoda jest zawsze ta sama: dawanie świadectwa, chwila osobistej refleksji dla opisania własnego przeżycia i podzielenia się z nim z grupą”.

Byłem zaangażowany po uszy w Odnowie charyzmatycznej przez około pięć lat. (…)

Czułem, że jestem zdolny dążyć do Boga o własnych siłach. Byłem w bezpośrednich relacjach z Niebem. (…)

Lubiłem długo się modlić. Kiedy natrafiałem na lekturę trudną, nie pozostawało mi nic innego do zrobienia, jak uciekać się do “mówienia językami” – wtedy czułem się doskonale, albo też siedziałem w pozycji do ćwiczeń oddechowych, by wejść w stan euforii, wprowadzający mnie w bezpośredni kontakt z Bogiem. (…)

Przypominam sobie, że byłem obecny na międzynarodowym kongresie w Dublinie. Było to w r. 1978. Zebrało się tam około trzech tysięcy księży i tysiące zakonnic. (…)

Zaledwie wszedłem na stadion, dałem się ponieść powszechnemu entuzjazmowi. Ogarnęło mnie coś, czego nie mogę nazwać inaczej jak ekstazą. Kiedy wypowiedzi w “językach” osiągnęły swój najwyższy stopień, pamiętam, że niepowstrzymany strumień łez zalał mi twarz. Poczułem się idealnie lekki, otwarty i ciałem i duszą na dary, którym Bóg zechciałby mnie obdarować. Tak, byłem naprawdę otwarty, ale na co?.

Refleksja jest czymś wtórnym i nawet alienujący w odniesieniu do tego, co jest odczute, przeżyte, w odniesieniu do intuicji. Najważniejsze jest to, by ludzie głęboko odczuwali, głęboko przeżywali z pominięciem tego, co mózgowe, co oparte na rozumie, co kartezjańskie, co może “blokować”. Rzecz istotna, odczuwać to co się przezywa… tego właśnie trzeba doświadczyć. To zaś wyzwala wszelkie zachowania zewnętrzne, jakby wypowiadanie się poprzez ciało.

To prawda, że Ruch dowartościowuje uczuciowość, spycha na pobocze, nawet skazywaną na zamarcie, co może prowadzić do głębokich załamań. (…)

Jest tez prawdą, że Odnowa w Duchu reaguje na nadmierne tłumienie uczuciowości religijnej, i nie bez racji, gdyż wywieranie jej wiedzie do oziębłości i, drogą reakcji, do niebezpiecznego jej odwetu, jak to od niedawna znalazło potwierdzenie w dziejach klasycznych, najbardziej surowych duchowości.

Odradzanie się uczuciowości w życiu chrześcijańskim powinno być wliczone do pozytywnego bilansu Ruchu.

Jesteśmy świadkami prawdziwego odrodzenia się uczuciowości chrześcijańskiej, ruch charyzmatyczny odpowiada rzeczywistej potrzebie.

prosi Ducha Świętego, by przejawił swa obecność w nowy sposób, jeśli Bóg tego chce dla swej chwały i dla zbudowania wspólnoty, obdarzając go charyzmatami, które maja za jedyny cel wzrastanie Ciała Chrystusa w miłości.

Ci, co chcą żyć zgodnie z wolą Bożą, nie powinni na modlitwie, w stanie kontemplacji lub podczas praktyk doskonałości pragnąc otrzymywania widzeń, objawień lub wzlotów nadnaturalnych, przekraczających zwykły stan tych, którzy jak najszczerszej żyją w bojaźni i miłości Bożej. Ponieważ podobne pragnienie wypływa jednie z głębi pychy i zarozumiałości, z próżnej ciekawości spraw Bożych i z wiary bardzo kruchej i ułomnej, łaska Boża opuszcza duszę opanowana takimi pragnieniami i pozwala jej popaść w złudzenia i pokusy, podsuwane przez diabła, który ją zwodzi w oszukańczych widzeniach i objawieniach. Jest to pokuszenie najbardziej w naszych czasach powszechne.

Także demon jest bardzo zadowolony, gdy spotyka dusze spragnioną objawień i skłonna do tych rzeczy. Ma on wtedy świetną okazję, by jej wmówić swe błędy i odwieść ją od wiary na tyle, na ile zdoła. Ponieważ tak, jak powiedziałem: ta dusza, która pragnie objawień, popada w usposobienie wręcz przeciwne wierze i ściąga na siebie mnóstwo pokus i niebezpieczeństw.

Nie ma mianowicie miejsca dla “wylania Ducha Świętego” pomiędzy sakramentem a osobowym i duchowym działaniem duszy, która chce wykorzystać lub zaktualizować łaskę sakramentu, jak to poleca św. Paweł.

Sakrament bowiem albo obdarza łaską uświęcającą i zrazem łaską sakramentalną, albo ją pomnaża, i w ten sposób dusza zostaje uposażona w to, co konieczne: zasadnicze wyniesienie, a przy tym uzdolnienie do łask uczynkowych. Zadaniem chrześcijanina jest tylko wykorzystywać te łaski, którymi został obdarzony. W ten sposób uświęcanie czyli działanie Ducha Świętego, to jest działanie Trójcy Świętej, jest według nauki katolickiej doskonale zapewnione; sakrament osiąga zamierzony skutek “ex opere operato”, wtedy mianowicie, gdy dusza jest w stanie łaski dla przyjęcia sakramentu “żywych”, na przykład bierzmowania. Potrzeba już tylko wierności tej łasce, a to jest sprawa danej osoby. Z żadnego tytułu nie ma się prawa nazywać tej łaski “wylanie Ducha Świętego”, ani tym bardziej wyobrażać sobie, że się ją powoduje ani że się skłania Ducha Świętego do jej wylania, jakby się to dokonywało na skutek działań zebrania modlitewnego, jakiegoś przewodnika lub przez włożenie rąk.

Ani Pismo Św., ani tradycja nie informują nas o jakiejś szczególnej władzy prowokowania tego nowego działania trójcy Świętej. Oprócz daru Ducha Świętego w danym sakramencie i oprócz dochowania przez chrześcijanina wierności tej łasce nie ma żadnego aktu Hierarchii ustanowionej przez Jezusa Chrystusa, któryby przekazywał władze powodowania czy uruchamiania wylania Ducha.

Chodzi tu o prawdziwy rytuał zielonoświątkowy, twierdzi o. J. R. Bouchet. Jaka by nie była starodawność rytuału wkładania rąk podczas modlitwy, jakie by nie było jego tłumaczenie, widzimy w nim praktykę zielonoświątkową, która przynosi z sobą swoją własną treść i znaczenie, niezależnie od “katolickich” tłumaczeń tych, którzy ją stosują. Wiemy coraz dokładniej, że rytów nie da się wykonywać dowolnie i że zawarta w nich treść zawsze przekracza tom co o nich powiemy. Czy można więc zapożyczyć z historycznej tradycji zielonoświątkowców tak znaczący ryt bez przejęcia, przynajmniej częściowego, teologii w nim zawartej?.

Scott zapytał mnie, czy chciałbym odrodzić się w Duchu. Gdy wyraziłem zgodę, on włożył ręce na mą głowę, a byłem na klęczkach, i modlił się. Ogarnęło mnie wtedy uniesienie w duchu i sam modliłem się przez dłuższy czas. Scott powiedział mi potem: “Pan mówił w obcym języku”. Ja nie byłem tego świadom i wiedziałem, co zaszło. A było to coś absolutnie przełomowego i determinującego dalsze wydarzenia. Po powrocie do Divonne opowiedziałem o tym Ewelinie i odtąd wszystko się w parafii zmieniło.

A więc Wilkerson włożył na niego ręce, modlił się za niego i Graham otrzymał moc Ducha. Chwilowo nic się nie wydarzyło, nie było płomiennych słów ani mówienia językami. Lecz po powrocie ujawniła się różnica mogąca wprawić w osłupienie.

“Nabożeństwa w najbliższa niedzielę zostaną odprawione, jak zwykle…” Takie zapowiedzi często słyszy się w kościołach i tak się zwykle dzieje. Otóż jeśli nabożeństwa pod względem liturgicznym były normalne, zaraz potem zaczęły się dziać rzeczy niezwyczajne. Na przykład, jakaś kobieta podeszła aż do ołtarza wspierając się na kulach. Graham już ja widywał przedtem. Lecz tym razem wyciągnął rękę i dotknął jej w imię Chrystusa. Ona szybko zrobiła obrót i powróciła na swoje miejsce… bez kul. Z kolei Biblia, która graham dotychczas rzadko studiował, stała się dla niego jakby nowa książką, w której się codziennie chciwie zaczytywał. Następnie stwierdziła, że zaczął do niego przychodzić nieprzerwany strumień ludzi, proszących o radę i opiekę, a Duch Święty obdarzył go autorytetem i nowa kompetencją w pojmowaniu i rozwiązywaniu ich problemów.

Zielonoświątkowcy dokonali odkrycia, ze w czterech przypadkach na pięć ochrzczeni w Duchu Świętym zaczynają mówić językami,

Gest włożenia rak interpretuje się często, jako gest “inicjowanych”, którzy posiadają “władzę” i którzy ją przekazują.

b) A jest faktem, że charyzmaty oczywiście zawierają w sobie określone władze i są jakby automatycznie nadawanie przez wylanie Ducha.

c) Monika Hébrard cytuje wypowiedź założyciela wspólnoty Chemin neuf, ojca Laurent’a Fabre; w tej wypowiedzi przedstawia on: “działanie Ducha, (…) jako nurt międzynarodowy i międzywyznaniowy (…), który od włożenia rak do włożenia rąk rozpowszechnia się poprzez świat, przechodząc górą ponad naszą samoobroną i ponad naszymi granicami kościelnymi”.

Wyrażenie “nurt międzynarodowy i międzywyznaniowy, od włożenia rak do włożenia rąk”, implikuje ideę ciągłości.

d) Ta ciągłość manifestuje się w większości chrztów w Duchu dotychczas wspominanych; mamy na myśli:

– amerykańskiego jezuitę, Mike’a, adepta Odnowy, który ochrzcił się Duchu założycieli wspólnoty Chemin neuf, Laurenta’a Fabre i Bernarda Lepesant’a;

– kanadyjskiego zakonnika, ojca Regimbalda, adepta Odnowy, który ochrzcił w Duchu pierwszych członków wspólnoty Thepohanie;

– małżeństwo francuskie, państwa Le Pichon, reemigrantów ze Stanów Zjednoczonych, gdzie się zetknęli z Odnową, którzy ochrzcili w Duchu pierwszych członków wspólnoty Emmanuel;

– Ralpha Keifera i Patricka Bourgeois, którzy ochrzczeni w Duchu w zielonoświątkowej grupie modlitewnej, chrzczą następnie swoich kolegów z uniwersytetu Duquesne.

Wśród przytoczonych przykładów są jednak pewne wyjątki:

– przypadek Yves’a Caponiego, ze wspólnoty Théophanie; został on ochrzczony w Duchu po włożeniu rąk przez cała wspólnotę, która, jak się zdaje, nie była świadoma skutków tego obrzędu;

– przypadek kilku studentów uniwersytetu w Duquesne, którzy, jak się zdaje, otrzymali chrzest w Duchu bez szczególnego obrzędu, być może pod działaniem duchowego klimatu panującego w tej kaplicy.

W tradycji katolickiej nigdy nie było rytu, sprawiającego automatycznie i niezawodnie skutki nadnaturalne podpadające pod zmysły – ani przyjmowanie sakramentów, ani uroczyste akty życia chrześcijańskiego (na przykład śluby zakonne).

Posłuszeństwo… posłuszeństwo… Nigdy tak często nie słyszałam tego słowa. Jest wszechobecne. Przygniatające.

Konkretne życie każdego (zakupy, podróże, studia itd. jest wystawione na “przeźroczystość” i na roztrząsanie przez wspólnotę.

Nawet życie duchowe podlega kontroli “pasterza”, który jest kierownikiem duchowym wspólnoty i – w pewnych przypadkach – ojcem duchownym każdego z członków.

W swoich staraniach o otwartość na doświadczenie zielonoświątkowe katolicka Odnowa charyzmatyczna aprobowała, a nawet poparła rozprowadzanie w Ruchu obfitej literatury, zawierającej pozycje teologiczne i ogólnoreligijne nie do pogodzenia z autentyczną tradycja katolicką.

Nie sposób nie zauważyć ewangelickiego nastawienia takiej książki, jak La Croix et le Poignard (Krzyż i sztylet) Wilkersona; trudno katolikowi uznać teologię, jaką tchnie to dzieło. W większym jeszcze stopniu dotyczy to innych dzieł, których się używa do medytacji w grupach modlitewnych, jak na przykład Ils parlent en d’autres langues (Oni mówią o tym innymi językami) Scherilla lub Puissance de la louange (Potęga modlitwy pochwalnej) M. Carothersa.

Czy ośmielę się wyznać, że przepełnia mnie inna pewność, mnie i moich przyjaciół chrześcijan podzielających moje przekonanie? Oto moja pewność: ten lud żydowski jest ludem Boga; jest on – jeszcze – ludem Boga! Czy jest bowiem możliwe, by został pozbawiony swych obietnic? Darów Boga i obecności Ducha Świętego? Czy jest możliwe, że nie ma on już żadnego posłannictwa duchowego w historii zbawienia i dzisiejszej realizacji planu Bożego? Paweł, jeszcze i on, poucza nas o czymś przeciwnym; w tym samym Liście do rzymian, mówiąc o Żydach, oświadcza: “Dary i wezwanie Boże są nieodwołalne” (Rz. 11, 29). Z całą żarliwością mego doświadczenia, sądzę, iż mogę oświadczyć, że lud żydowski i dzisiaj prawdziwie ma życie z Ducha Świętego”.

Z niezwykła odwagą, natchniony gorliwością o sprawy Boże i miłością dla dwóch ludów Bożych, mianowicie Kościołów i Izraela, Reuben Berger wniósł oskarżenie o dwa grzechy symetryczne: o grzech ze strony Izraela, który w I wieku odrzucił Chrystusa, i o drugi grzech: “odrzucenia korzeni”, antysemityzmu, popełniany przez chrześcijan pochodzących z pogaństwa w ciągu całej historii Kościoła.

Istnieje separacja z woli Boga, która jest korzeniem tajemnicy Izraela; odsunięcie, tajemnica niezmiernie bolesna, zatwardziałość – gdyż Bóg jest zdolny wywołać zatwardziałość – by spowodować u człowieka otwarcie się i większą wrażliwość na Jego plan miłości. Izrael został wybrany (…), aby być światłością narodów, i Izrael został odsunięty – ponieważ ujawniła się zatwardziałość ludu izraelskiego – aby, jak mówi św. Paweł, Dobra Nowina została ogłoszona całemu światu. I oto widzimy, że przez całe długie stulecia trwa to odsunięcie przez Boga ludu Izraela. (…)

Izrael został odsunięty, nie całkiem odrzucony, lecz odsunięty, w tym mianowicie celu, by Ewangelia głoszona była całemu światu. A gdy Ewangelia raz zostanie ogłoszona całemu światu – w tym czasie pogan, w czasie narodów, w czasie gojów, wtedy poganie zwrócą się (…) ku Izraelowi, wstąpią do Jeruzalem i uchwycą (…) lud żydowski za połę jego płaszcza i rzekną do niego: My wiemy, ze Bóg jest z wami, my chcemy wraz z wami wstąpić do Jeruzalem…

Z tego wynika, że my mamy wizję proroczą, że już naprzód widzimy to, co ma się stać, by przyjąć słuszną postawę; i my powiemy do Żydów: wyjaśnijcie nam Pisma.

To znaczy, że brakuje czegoś Kościołowi – czy to protestanckiemu, czy rzymskiemu – (…) brakuje czegoś istotnego, tego, że jeszcze nie nastąpiło to, co się nazywa oświeceniem Izraela, tego, że lud Izraela nie uznał jeszcze w swej całości, iż Jezus jest Mesjaszem.

potrzeba iść wciąż naprzód we wzrastaniu w łasce aż do jej pełni. Otóż to wzrastanie nie może osiągnąć swego szczytu inaczej, jak w komunii z pełnią Kościoła, to znaczy dla katolika z pełnią Kościoła katolickiego

Ponieważ pochodzę z rodziny protestanckiej, zostałam ochrzczona protestantką. Dzisiaj wiem, że Bóg chce mnie mieć protestantką. Odczuwałam coraz bardziej, ze nie tylko powinnam odłączyć się od swego Kościoła protestanckiego, lecz że, owszem, powinnam zbliżyć się do niego i złożyć wobec niego świadectwo o wszystkim, co Bóg dął mi przeżyć. Przekonałam się, że jestem zbyt słaba i samotna, by przezywać takie doświadczenia.

Jest to teza, która sugeruje Ralph Martin w swej książce Feu sur la terre (Ogień na ziemi):

Jeśli Pan ma się teraz nami posłużyć, by odnowić lud chrześcijański, my powinniśmy pozostać w szczerej i lojalnej uległości wobec władz, które On ustanowił nad nami, szczególnie w naszych Kościołach.

Wielu z moich przyjaciół, “stuprocentowych żydów”, nie mówię, że “nawróconych”, gdyż to wymagałoby radykalnej zmiany…

Nie będzie prawdziwego dialogu żydowsko-chrześcijańskiego aż do powrotu Pana, jak tylko pod warunkiem, że chrześcijanie będą prawdziwie chrześcijanami, a żydzi prawdziwie żydami.

Byłoby więc bardzo dobrze, gdyby Duch Święty dał nam serce na tyle subtelne i czyste, byśmy potrafili kochać żydów niezależnie od tego, czym oni mogą się nam odwzajemnić. A więc nie będziemy od żydów pragnęli niczego innego, jak by pozostali wierni swojej tożsamości, to znaczy wierni Bogu i swemu uświęceniu. Czy miłość nie oznacza, że kochamy kogoś dla niego samego? Nie jestże ona próbą, zespolenia się z innym, takim, jakim on sam siebie pojmuje i określa? Przecież miłość wymaga uwolnienia się od samego siebie, wymaga tych bezinteresownych względów, których płodność ukazał nam już ekumenizm między podzielonymi chrześcijanami. Nie powinniśmy przeto chcieć, aby żydzi stali się “chrześcijanami”, lecz po prostu by byli coraz bardziej wierni temu, czego Bóg od nich dzisiaj oczekuje.

Cóż mam powiedzieć? że niezliczone grupy modlitewne Odnowy, wspólnoty życia w swym wymiarze kościelnym, każdy członek zachęcany do tego, by pozostał wierny swojemu Kościołowi, by go ożywić od wnętrza z pokorą i zachowaniem posłuszeństwa, ewangelizacja odnowiona dzięki solidnej formacji, uczynki realnej miłości jako znaki nadchodzącego Królestwa – wszystko to jawi nam się, jako osiągnięcie PIERWSZEGO z czterech celów modlitwy Unii Modlitewnej, czyli odnowy we wszystkich Kościołach przez nawrócenie się do Chrystusa Żyjącego

Sobór przygotował budząca zdumienie rehabilitację protestantyzmu dzięki temu, że opisał wspólnoty religijne powstałe z reformacji ze stronniczością trudną do przewyższenia. Uwzględnia się w tym opisie wyłącznie strony pozytywne. Niewymierne zło, jakie protestantyzm spowodował na świecie, i agresywność wobec Kościoła katolickiego, jaką jeszcze dzisiaj okazuje wszędzie tam, gdzie jego interesy nie znajdują poparcia ze strony kościoła katolickiego, to wszystko zostało pominięte. Kościół będzie musiał drogo zapłacić za ten błąd ojców soborowych.

W swoich dialogach ekumenicznych często powołuje się na ten oczywisty fakt, że w Piśmie św. znajdują się trzy różniące się spojrzenia na Najśw. Dziewicę i że te trzy spojrzenia odpowiadają trzem stanowiskom: protestantów, prawosławnych i katolików. Te trzy sposoby odniesienia, któreśmy wymienili, znajdujemy u Pawła, Jana i Łukasza. (…)

Protestantyzm narodził się z wnikliwej medytacji św. Pawła. To na tej głównie linii postrzega on Maryję.

Nasi wschodni bracia lubią nazywać Maryję Theotokos (Bogarodzicą), lub bardziej dokładnie: Bożą Rodzicielką. (…)

Łukasz zainspirował najszczególniej katolików. (…) tylko on mówi nam o wierze Maryi, o Jej rozważaniu w sercu o Jej świętości. (…)

Widzicie, jak te trzy podejścia uzupełniają się i nawzajem się naświetlają. Dialog ekumeniczny jest łaską dana dla wzmocnienia pełni naszej wiary przez porównanie naszych punktów widzenia i przez powrót, razem, do źródeł Pisma, do jego pełni

Dwa aktualne artykuły: jeden poświęcony obchodowi pięćsetlecia narodzin Lutra: pastor Kurt Maeder z Kościoła Luterańskiego Alzacji zaprasza nas do wspólnego prześledzenia drogi życiowej Reformatora.

Jakaż jest ta droga życiowa? Oto kilka jej etapów według artykułu, o którym mowa:

Wszystko jest łaską. Oto przesłanie, jakie Luter odtąd wyzwolony, pełnym głosem obwieścił chrześcijaństwu (…)

Główne twierdzenie Lutra jest to: usprawiedliwienie przez wiarę, bez uczynków, w Jezusie Chrystusie”.

Dla niego Pismo samo z siebie jest łatwe do zrozumienia. Jest ono własnym tłumaczem. Biblia jest wezwaniem, które Bóg kieruje do każdego człowieka.

Podsumowując, Luter na pewno nie był modelem dla charyzmatyków. Lecz w świecie przenikniętym zwątpieniem i strachem potrafił pchnąć do przodu prawdziwe wartości życia

Bóg chce na nowo obdarzyć cały lud chrześcijański tymi bogactwami życia, które było jego życiem w zaraniu Kościoła, tym wszystkim, co zostało zaniedbane lub zdeformowane w ciągi wieków; życiem żarliwej i głębokiej adoracji; szybkim rozwojem Kościołów dzięki skutecznej ewangelizacji.

W naszych czasach byłoby dla Kościołów rzeczą konieczną ustanowienie takiego katechumenatu.

Gdybyż Odnowa została zawezwana do dokonania szaleńczego aktu jedności, na wzór “Jeruzalem 84”, zatknęłaby wtedy w szarej masie chrześcijaństwa profetyczna pochodnię, w blaski której Kościoły mogłyby odzyskać orientacje i zbudować, a raczej odzyskać swoją jedność!

Tematem zjazdu było pytanie Chrystusa skierowane do apostołów: “A wy za kogo mnie uważacie?” – Odpowiedzi udzieliły cztery wystąpienia prezentujące cztery wielkie tradycje chrześcijaństwa; przemawiali: katolik, ewangelik, prawosławny i żyd wierzący w Jezusa. Byliśmy zachwyceni bogactwem powstałym ze zsumowania tych czterech wystąpień doktrynalnych.

Rodzi się właśnie pewna nadzieja. Bóg zadziałał z mocą. By odnowić swój Kościół, by go ponownie uczynić światłością świata i solą ziemi, Sam wzbudził nurt zielonoświątkowy: pierwsi zielonoświątkowcy, na nieszczęście odrzuceni przez swoje Kościoły i sami odcinający się od reszty chrześcijaństwa, następnie neo-zielonoświątkowcy protestanccy i katoliccy – trzy strumienie. Ta Odnowa charyzmatyczna to tylko początek.

Na dalszych kartach książki autor rozwija tę myśl:

Bóg chce dokonać odnowy Kościoła, aby moc Jego Ducha mogła realizować się w całej pełni i bez przeszkód. (…)

Oto już ponad siedemdziesiąt lat mija, jak Bóg angażuje się w to wielkie, zielonoświątkowe wylanie Ducha, które obecnie oglądamy. (…)

1. Pierwszy nurt tego ruchu zielonoświątkowego miał swój początek w Topeka (Kansas) w r. 1900; stamtąd ogarnął Los Angeles, a potem cały świat. (…)

Liczy obecnie około 15 milionów zielonoświątkowców klasycznych, a wskaźniki jego rozwoju są wciąż wysokie…

2. (…) W latach pięćdziesiątych rozpoczął swa działalność drugi nurt zielonoświątkowy, tym razem wewnątrz Kościołów. Duchowni i świeccy wielkich wyznań chrześcijańskich w Stanach Zjednoczonych zostali ochrzczeni w Duchu i doświadczyli darów charyzmatycznych – mówienia językami, uzdrawiani i prorokowania – i wszyscy pozostali w swych własnych Kościołach.

3. W r. 1967 ku powszechnemu zaskoczeniu ujrzeliśmy wyklucie się tego ruchu zielonoświątkowego w Kościele katolickim, najpierw wśród teologów, profesorów i studentów pewnych uniwersytetów katolickich.

W miarę, jak te trzy wielkie rzeki życia i mocy Bożej, objawiającej się teraz w ruchu zielonoświątkowym, zmierzają do zlania się w jednym łożysku, w miarę, jak ta wielka rzeka rozlewa się i niesie z sobą to wszystko, czego Duch dokonuje we wszystkich kręgach Ludu Bożego rozsianego po całej ziemi – wolno nam oczekiwać iż będziemy naocznymi świadkami coraz pełniejszej realizacji, wśród nas i w świecie całym, proroctwa Izajasza: “Kraj się napełni znajomością Pana na kształt wód, które przepełniają morze” (Iz 11, 9).

… Oświecony przez Ducha, piętnuje grzech nowoczesnego społeczeństwa, które powraca do pogaństwa, ubóstwia pieniądze, seks, władzę. Stawia pytania chrześcijaninom, którzy powinni by przemieniać świat, a sami dają się uwieść niedowiarstwu: Kościoły podzielone, osłabione, apatyczne, oziębłe tą oziębłością, która Bóg wyrzuca z usta.

Ponad tym światem i ponad tym Kościołem on zażegna ogień. Ogień Miłości, lecz także ogień Kary, ogień Piekła.

Dzień dzisiejszy jest niespodzianką, która nam zgotował Duch Święty. Spójrzmy z uwaga na to, co Bóg czyni właśnie dzisiaj. On w tym momencie rozlewa swego Ducha na wszelkie ciało! Oto wy możecie Go ujrzeć w tej sali! Zabrani tu jesteśmy wszyscy w imię Jezusa Chrystusa: zielonoświątkowcy, katolicy, prawosławni, żydzi, luteranie, kalwiniści. Jesteśmy w trakcie przeżywania wyjątkowego momentu w historii Kościoła i ja wierzę mocno, że Odnowa obecna to zaledwie początek. Nie zgadzam się z braćmi, którzy mówią, że Odnowa jest jednym z narzędzi, przez które Bóg działa obecnie. My nie jesteśmy ruchem obok innych ruchów. Pewien teolog powiedział: “Odnowa nie jest ruchem w Kościele, jest Kościołem w ruchu!”

Dzisiaj już sam nie wiem, do jakiego Kościoła ja należę. Jeżeli być luteraninem oznacza wierzyć w łaskę daną, to jestem luteraninem. Jeśli być kalwinistą oznacza wierzyć w autorytet Pisma św., to jestem kalwinistą. Jeśli być metodysta oznacza wierzyć w świętość, to jestem metodystą. Jeśli wierzyć w powtórne przyjście Chrystusa oznacza być katolikiem, to jestem katolikiem. Jeśli być uczestnikiem zebrań modlitewnych oznacza być zielonoświątkowcem, to jestem zielonoświątkowcem. (…)

My, wolnomularze wierni swej tradycji, pozwalamy sobie sparafrazować i przetransponować to zdanie pewnego znakomitego męża stanu, przystosowując je do okoliczności: katolicy, prawosławni, protestanci, muzułmanie, hinduiści, buddyści, wolnomyśliciele, wierzący niezależni – to u nas tylko imiona, wolnomularze – oto nazwisko rodowe”.

Na początku Bóg wiele nam mówił o doniosłym znaczeniu charyzmatycznych darów dla “odpowiedzialnych” (pasterzy, liderów). Bóg powiedział nam, iż jedną z kluczowych spraw w odnowie życia chrześcijańskiego jest odnowienie odpowiedzialnych chrześcijan do tego stopnia, by mogli prowadzić lud w Duchu Świętym, aż wypełni tę misję, która mu została powierzona.

Wiadomo, że nadal pozostają trudności co do pewnych spraw, tam mianowicie gdzie idzie i dokładne ustalenie roli pasterzy (liderów – uw. tłum.) i roli kapłanów. Tylko staranny dobór kadry kościelnej umożliwi, także tam, pomyślny rozwój i w żadnym wypadku nie dopuści do dwuznacznych sytuacji. Idzie tu o coś znacznie ważniejszego, niż tylko o ryzyku równorzędności między działaniami dwóch kategorii “pasterzy”.

Wszelkie uczucia choćby najgórniejsze, wszelkie widzenia choćby najbardziej wzniosłe, od tej chwili, gdy was ustawiają przeciw którejkolwiek prawdzie wiary, przeciw dobrym obyczajom, zwłaszcza przeciw pokorze i czystości, od tej chwili miejcie je w obrzydzeniu, gdyż z pewnością są one dziełem szatana

Ruch dla Odnowy w Duchu papież Paweł VI uznał za “szansę dla Kościoła i świata”, a sześć lat, które upłynęły od tego kongresu, przyniosły sprawdzenie się jego nadziei, związanej z tym Ruchem. Kościół oglądał owoce waszego oddania się modlitwie, pracy nad uświęceniem życia i zamiłowania do słowa Bożego.

Są tacy, co się ośmielają ze swego osobistego mniemania albo, jak się często zdarza, z osobistego doświadczenia lub nawet z chwilowego natchnienia czynić kryterium, które nadaje kierunek ich religii, lub kanon, według którego tłumaczą sobie naukę wiary (patrz: 2 P 1, 20; Dei Verbum, nr 8). Dałby Bóg, by podobne zarozumialstwo nie sprawdziło z dobrej drogi wielu dusz wartościowych i dobrej woli! Mielibyśmy wtedy nową “dowolność wyboru”. (…)

My ludzie współcześni, gdyśmy stanęli na progu świata religii, mamy w sercu i być może także na ustach modlitwę ślepca z Jerycho: “Panie, spraw, abym przejrzał”. Chcielibyśmy przełożyć tę prawdę religijną na doświadczenie odczute zmysłami, tę tajemniczą rzeczywistość, do której dotarliśmy w taki lub inny sposób, przez zwykła ciekawość, skłonieni wewnętrznym niepokojem, przez jakiś nagły, nieprzewidywany wypadek zewnętrzny, przez ciężkie doświadczenia życiowe, przez logiczną myśl, dzięki sakramentalnemu wtajemniczeniu albo i dzięki cichemu impulsowi Ducha Świętego.

Czyż nie zaprasza nas zresztą do świata religii wielka sztuka, której obrazoburczy purytanizm nie wygnał dotąd z Kościoła katolickiego, a która przekłada na niezliczone i świetne znaki zewnętrzne mowę sakramentów i kultury? A liturgia czy nas nie wprowadza poprzez zmysły do niewidzialnego królestwa łaski, do mistycznego zjednoczenia z Chrystusem i z Bogiem? Z kolei czy cała nowoczesna pedagogia nie dąży do tego, by środkami audiowizualnym zastąpić wysiłek pamięci i ducha? Czy po wielokroć, stając wobec wymagań wiary, nie powtarzają oni, siebie mając na myśli, słów św. Tomasza: “Póki nie ujrzę, nie uwierzę”? (J 20, 25).

A jednak taka postawa nie jest dobra. Również do nas Pan mógłby powiedzieć: “Nie wiecie, o co prosicie” (Mt 20, 22). Doświadczenie odczuwalne w zmysłach i bezpośrednie rzeczywistości religijnej jest bowiem samo z siebie niemożliwe, co więcej jest ono bezowocne (patrz: 2 Kor 5, 16). Jeślibyśmy naprawdę mogli zobaczyć własnymi oczami coś z rzeczywistości Boga, jaka byłaby nasza reakcja? Przeniknąłby nas lęk (patrz: Wj 33, 20). Odczuta zmysłami obecność Boga jest straszliwa, piorunująca. Nawet w Ewangelii, mówiącej nam o Bogu, który stał się człowiekiem i zamieszkał między nami, są momenty, gdy wystąpienie Chrystusa poraża lękiem (Mt 17, 6) i skłania do uczuć i słów, jakie Kościół będzie stale powtarzał: “Panie, nie jestem godzien…” (Mt 8, 8).

Niebezpieczeństw nie brakuje. Wiecie wszyscy, że są nimi: zbyt wielka waga przywiązywana na przykład do uczuciowego doświadczania rzeczy boskich; nieumiarkowane gonienie z tym, co widowiskowe i nadzwyczajne; upodobanie w niedojrzałych i błędnych interpretacjach Pisma św.; skupienie się na samym sobie i cofanie się przed zaangażowaniem apostolskim, narcyzm, który izoluje i zamyka w sobie. Te niebezpieczeństwa występują na waszej drodze i nie tylko na waszej. Powiem wam ŕ propos za św. Pawłem: “Sprawdzajcie wszystko i strzeżcie troskliwie tego, co dobre”. Trwajmy więc w stałej i wdzięcznej gotowości wobec każdego daru, jakim Duch chciałby przeniknąć do naszego serca, nie zapominajmy jednak, że charyzmaty są dawane tylko “ze względu na wspólne dobro”. W każdym wypadku wzdychajcie do “darów najbardziej doskonałych”. A wiecie, że istnieje “droga jeszcze wspanialsza”. Św. Paweł wskazuje ją na jednej ze swych niezwykłych kar: jest to droga miłości, która sama, i tylko ona, nadaje znaczenie i wartość wszystkim innym drogom.

Ekshortacja Apostolska “Catechesi tradendae” przypomina bowiem: “Odnowa w Duchu będzie autentyczna i rzeczywiście przyniesie obfite owoce w Kościele, nie tyle gdy będzie zabiegać o nadzwyczajne charyzmaty lecz gdy będzie skłaniać największa możliwie liczbę wiernych, w ich codziennej egzystencji, do podejmowania starań pokornych, cierpliwych i wytrwałych, by coraz lepiej i lepiej poznawać tajemnicę Chrystusa i by dawać o Nim świadectwo.

Doznawanie zapału religijnego, którego Bóg czasem udziela, nie jest niczym innym, jak tylko przejściową łaską dla początkujących (…). W miarę, jak człowiek staje się bardziej przejrzysty pod wpływem łagodnego a silnego oddziaływania Ducha Świętego (…), jego życie, nawet pozbawione zewnętrznych osobliwości, zaczyna promieniować światłością.

Pierwszą z tych zasad jest wierność autentycznej nauce wiary: to, co jest przeciwne tej nauce, nie pochodzi nigdy od Ducha Świętego.

Ostrożnie, można wpaść w pułapkę mitycznego pojmowania prostoty (s. 61).

Odnowa duchowa prawidłowo uwzględnia możność uzewnętrzniania osobistego doświadczenie religijnego. Lecz jak pomóc głowie, by nie ulegała naporowi nadmiernej uczuciowości? (s. 62).

Czuwać, by nie dopuścić do przewagi tego, co pozwolono sobie nazwać “emocjonalnością” (s. 62).

Jeśli nawet dla niektórych ludzi jest pod względem duchowym, dobroczynny ten dar (modlitwy w językach) nie należy do istoty modlitwy (s. 63).

Jak przyjmować charyzmaty bez tracenia kontaktu z rzeczywistością i pogrążania się w aurze cudowności (s. 65)?

Ryzyko równoległego działania dwóch kategorii “pasterzy” (chodzi o księży i “pasterzy” wspólnot) (s. 68).

Wykonanie posługi uzdrawiania wciąż budzi poważne zastrzeżenia. W niektórych grupach Odnowy jest aktualnie w użyciu “modlitwa i uwolnienie złego ducha”. Przypomina ona ryt egzorcyzmu. Ta praktyka kryje w sobie wiele dwuznaczności. Kardynał Suenens poświęcił im swa książkę Renouveau et puissance des ténčbres (Odnowa a potęga ciemności). Dokument archidiecezji Malines 4. (s. 70).

Katolicka Odnowa, jak wiadomo, ma swe korzenie w innych ruchach Odnowy. Jeśli nawet trzyma się dotąd nagannych koncepcji ekumenizmu, potrafiła odnaleźć swoją specyfikę. (s. 73)

Wśród trudności sygnalizowanych wyżej są takie, które e dalszym ciągu pozostają. Któżby się odważył zaprzeczyć temu? Pisma i wypowiedzi pewnych reklamujących się jako Odnowa grup są niepokojące w wielu punktach: zamiar otrzymania statusu instytucji kościelnej, pojęcie o roli kapłana, treść wyznania wiary i praktyki ekumeniczne, walor przyznawany pewnym praktykom błędnie nazywanym “charyzmatami”, i tak dalej (s. 75).

Widowiskowe charyzmaty, ponieważ należą do doświadczeń mistycznych, domagają się rozpoznania duchów (s. 66).

Niech się Pan uda do Paray-le-Monial, a zobaczy Pan ludzi, którzy gromadami się spowiadają; Msze są odprawiane z godnością, majestatem i uszanowaniem; setki młodzieży co noc na adoracji Najśw. Sakramentu; wspaniałe procesje eucharystyczne; powrót do łaciny; prelegenci raczej nie podejrzani o protestantyzm; kilkunastu biskupów francuskich i zagranicznych; bardzo oględny użytek z nadzwyczajnych charyzmatów; dbałość o poważną formację doktrynalną i duchową. A te międzynarodowe sesje też są żywym świadectwem, zaprzeczającym obserwacjom i wnioskom Pańskiej ankiety.

Szatan nigdy się nie przedstawia jako szatan. Byłoby dziecinadą tak mniemać; on zawsze udaje Anioła Światłości, Pocieszyciela, Ducha Prawdy. Ten Ojciec Kłamstwa czyni się Apostołem Pokoju, Inspiratorem mistycznym, Księciem wszelkiej władzy.

Św. Ignacy poucza, że szatan przemieniony w dobrego anioła ma zwyczaj popierać zacne pragnienia dusz świętych i aprobować ich spełnienie, ale z zamiarem wplątania ich z czasem w swoje przewrotne cele. Suarez podaje wewnętrzną rację takiego postępowania, a przedstawia ją następująco: Jest rzeczą oczywistą, że nakłanianie do czegoś ze swej natury grzesznego pochodzi od złego ducha, a nie może pochodzić od Boga; lecz jeśliby rzecz była sama w sobie szlachetna i cnotliwa, to tym samym nie byłoby jeszcze pewności, że została ona natchniona przez Pana Boga, gdyż mogłaby być podszepnięta przez Jego nieprzyjaciela. Racja jest jasna: zło nigdy nie może stać się dobrem, lecz dobro może stać się złem, jeśli zmierza do złego celu. Tak więc żadna skłonność do złego nie może pochodzić od ducha dobrego, natomiast skłonność do dobrego może pochodzić od złego ducha, który nas popycha ku czemuś dobremu, ale w przewrotnym celu: “Jeśli idzie o grzech, to oczywiste, że ma swą przyczyna w duchu złym, a nie w duchu dobrym; jeśli idzie o czyn prawy, nie da się wnioskować z cała pewnością, że pochodzi on od ducha dobrego. Przeciwnie, może jasno się pokazać, że został podszepnięty raczej przez złego ducha, niż przez dobrego”.

Czwarta reguła: Zły anioł, gdy się przemienia w anioła światłości, ma zwyczaj przenikania najpierw do uczuć duszy pobożnej, aby napełnić ją ostatecznie uczuciami własnym. Rozpoczyna więc od podsuwania tej duszy myśli dobrych i świętych, zgodnie z jej cnotliwym nastawieniem, lecz niebawem stara się krok za krokiem wciągnąć ją w swoje skryte pułapki i skłonić, by się zgodziła na jego grzeszne zamysły.

Piąta reguła: Powinniśmy bardzo uważnie sprawdzać bieg naszych myśli. Jeśli ich początek, rozwinięcie się i kres i wszystko w nich jest dobre i zmierza wyłącznie ku dobru, jest to dowód, że one przychodzą od anioła dobrego; jeśli natomiast w związku z tymi myślami, które nam napływają do głowy, pojawia się w końcu przed nami jakaś rzecz zła lub nas rozpraszająca albo mniej dobra od tego, co zamyślaliśmy zrobić, lub jeśli te myśli osłabiają naszą duszę, niepokoją lub wyprowadzają do niej zamęt, pozbawiają ją pokoju i równowagi, którymi tak się cieszyła, jest to oczywisty znak, że pochodzą one od złego ducha, nieprzyjaciela naszego postępu i naszego zbawienia wiecznego.

Są ludzie, którym zły duch nie przeszkadza a pełnieniu wielkiego nawet dobra, ponieważ ono służy mu do wyprowadzania ich na manowce (R. P. Lallement).

Zły duch przemieniony w anioła dobrego ma zwyczaj popierać zacne pragnienia dusz świętych i aprobować ich spełnienie , ale z zamiarem wplątania ich z czasem w swoje przewrotne cele (o. Scaramelli nawiązujący do pouczeń św. Ignacego).

Na ten temat nigdy się dość nie powie. Bazą aktualnego “przebudzenia” charyzmatycznego nie jest ani dar języków, ani uzdrawianie, gdyż niektórzy z członków nie otrzymują ani jednego, ani drugiego. Nie jest też nią wcale nawrócenie czy wewnętrzne odnowienie się, chociaż te dwa zjawiska zdarzają się często. Bazą obecnego “przebudzenia” jest chrzest w Duchu Świętym.

Różny od chrztu z wody w imię Jezusa, chrzest w Duchu nie daje niczego więcej ponad to, co katolicy nazywają sakramentem bierzmowania. Ten sakrament “ma swe korzenie w wydarzeniu Pięćdziesiątnicy, ale nie wyraża całej treści tego doświadczenia duchowego”. Bierzmowanie (confirmation) jest przede wszystkim potwierdzeniem (con-firmation), ratyfikacją chrztu, która utwierdza chrześcijanina i obdarza go dojrzałością w wierze, a także wyciska na nim wieczyste znamię dzięki szczególnemu nawiedzeniu Ducha Świętego. (…)

Chrzest w Duchu, przeciwnie, przedstawia się jako nadanie z zewnątrz mocy, nie wyciska “charakteru” na sercu wierzącego, a uzewnętrznia się przez charyzmaty w rozumieniu Pawła (1 Kor 12).

Duch jest przedstawiony jako moc Boża wdzierająca się w świat, “przychodząca z góry”, która “spada na”, która “zakłada fundament na”, która “spoczywa na” kimś, udzielając mu przede wszystkim niezwykłej mocy, i która zawsze przejawia się na zewnątrz w znakach, cudach itp. – i to jest aspekt charyzmatyczny Ducha.

“Duch-z góry” jest to cała moc charyzmatyczna obecna na wszystkich kartach Biblii, a w Pięćdziesiątnicy rozlewająca się jeszcze szerzej w chrzcie w Duchu.

Te dwa rodzaje działania Ducha Świętego, są – według Pisma – tak samo ważne co do znaczenia. Powinny były mieć oba takie samo znaczenie w całym życiu Kościoła. Niestety! bardzo prędko strona organizacyjna, tworzenie się struktur wzięły górę nad “tchnieniem” charyzmatycznym. Pierwsze oznaki tego procesu wyczuwa się już w Didaché, u Ignacego, Ireneusza, Tertuliana i im współczesnych, lecz równowaga załamuje się ostatecznie od czwartego wieku. Kościół urządza się i organizuje; hierarchia czuje się lepiej w świecie sakramentów, który może łatwiej urządzać i kontrolować, a w ciągu wieków właściwe życie charyzmatyczne zostaje zepchnięte na drogę, którą nazwano “mistyczną”, lub zaliczone do “sakramentaliów” to znaczy do spraw jak najbardziej drugorzędnych. Nawet wielka teologia przyznaje temu życiu zaledwie skromniuteńkie miejsce.