Wszystko to, co jest ważne, wiążące dla każdego typu stowarzyszeń, dotyczy również Drogi Neokatechumenalnej istniejącej i aktywnej w obrębie Kościoła lokalnego, nawet jeśli nie przyznaje sobie ona charakteru stowarzyszenia. Taką zdecydowaną i stanowczą przesłanką, zamieszczoną w jednym ze swych ostatnich zarządzeń, kard. Pappalardo, jako arcybiskup Palermo, rozpoczyna serię “refleksji i wskazań”, publikowaną pod tytułem “Droga Neokatechumenalna. Diecezja i parafia” /22.02.1996 r./, a inspirowaną również przez ogólnodiecezjalne spotkania księży, we wspólnotach których ona jest czynna. Po uznaniu “pewnych dobrych wyników” “Drogi” /nr 4/ następuje wyliczeniu szeregu trudności, których tekst nie opisuje, lecz o których można wnioskować z zarządzeń zawartych pod numerami 7 do 12, a dotyczących stosunków między Drogą a parafią, szczególnie, gdy proboszcz jest bliski temu ruchowi; stosunków między jej katechistami a biskupem; dni i sposobów celebrowania Mszy i wigilii Wielkiejnocy i Zielonych Świątek. W przeciągu niespełna roku jest to już czwarte tego typu wystąpienie, a trzecie, gdy idzie o kardynałów diecezjalnych (tj. rządców diecezji – uw. tłum.). /Rivista della Chiesa palermitana /1996/ nr 1, styczeń-luty 1996 r., s. 71-76. Śródtytuły pochodzą od redakcji/.

Jak to już od pewnego czasu było w zamierzeniu, został opracowany i właśnie się ukazuje w druku pewien zbiór refleksji i wskazań, które odnoszą się w ogóle do grup i stowarzyszeń istniejących w diecezji, a w szczególny sposób do wspólnot neokatechumenalnych.

Wszystko zostało obmyślane w taki sposób, by wymienione wspólnoty w niczym niezamąconych stosunkach ze strukturami diecezjalnymi mogły realizować i pomnażać te owoce, które poniżej, w numerze 4 darzy się pełnym uznaniem.

1. W pełnej harmonii z rozlicznymi wskazówkami i zaleceniami Episkopatu Włoch, nasz Kościół lokalny “raduje się tym, co grupy, stowarzyszenia i ruchy prezentują i co potwierdzają swym świadectwem” /Chiesa particolare. << Kościół lokalny >>, nr 33/.

Ma on wśród swoich zadań także to, by różnorodność charyzmatów sprowadzać do pełnej komunii, gdyż mnogość organizacji i ich wzajemna komunia bynajmniej wzajemnie się nie wykluczają, przeciwnie są one zatwierdzane, popierane i podtrzymywane zawsze, a również i obecnie z racji samego faktu, że jedne bez drugich i viceversa, nie miałyby sensu.

2. Każda parafia, jako “podstawowa, terytorialnie wyodrębniona część diecezji”, niech jednak nie odmawia przestrzeni dla inicjatyw i doświadczeń stowarzyszeń, zaakceptowanych przez biskupa Kościoła Lokalnego, jako prawdziwe “bogactwa” Ducha.

Dokonywanie wyborów jednostronnych, to jest odnoszących się do jednego tylko stowarzyszenia, wynaturza parafię, która zawsze ma pozostawać konkretnym punktem odniesienia, w komunii i służbie, dla wszystkich wspólnot istniejących na jej terenie /patrz: Chiesa particolare, nr 31/.

Skądinąd wierni maja prawo, jeśli chcą, wstępować do różnych stowarzyszeń /patrz: Kodeks Prawa Kanonicznego, kanony 215, 225, 299 itd./. Nie mogą więc oni zostać ani zobowiązani do wstąpienia do jednej z grup istniejących, ani mieć ograniczoną możliwość przynależenia.

3. Absolutyzowanie własnego doświadczenia, zalecanie jakiejś lektury jako podstawowej, a ograniczającej przesłanie chrześcijańskie, odrzucanie zdrowego pluralizmu różnych form stowarzyszania się – stanowi realne zubożenie dla wszystkich i dla pojedyńczych wiernych.

4. Wszystko to, co jest ważne, wiążące dla każdego typu stowarzyszeń, dotyczy również “Drogi Neokatechumenalnej” istniejącej i aktywnej w obrębie Kościoła lokalnego, nawet jeśli nie przyznaje sobie ona charakteru stowarzyszenia.

Jest rzeczą słuszną podkreślić na pierwszym miejscu, i czynię to chętnie, dobre owoce, które szczęśliwie dojrzewają dzięki rzeczonej Drodze tam, gdzie jest obecna:

W tej diecezji są niewątpliwie przykłady, że dialog i współdziałanie z innymi organizacjami kościelnymi uchroniły Drogę od zredukowania się do jednego jedynego doświadczenia i umożliwiły parafii osiągnięcie upragnionej “komunii wspólnot”.

Warto również podkreślić, że na ile to możliwe, wspólnoty Drogi są prowadzone przez osoby zamieszkałe na terenie danej parafii, tak iż czują się one włączone i przynależne do szerszej wspólnoty parafialnej, jej również – w miarę sił – oddając swe posługiwanie.

5. Pomimo to w różnych miejscach powstają niemałe trudności, które spowodowały zastrzeżenia biskupów Sycylii ogłoszone w dokumencie Orientamenti pastorali /Wskazania duszpasterskie/, uchwalonym na III Konferencji Regionalnej w Acireale. Konferencję tę poświęcono głównie ułożeniu stosunku Drogi Neokatechumenalnej i ruchów charyzmatycznych do duszpasterstwa i życia liturgicznego tych diecezji i parafii.

Dla tej też przyczyny postanowiliśmy zwołać w naszej diecezji “duszpasterskie i braterskie” spotkanie księży, w których parafiach działa Droga Neokatechumenalna.

W trakcie tego spotkania otrzymaliśmy informacje i oceny, na podstawie których możemy już ustalić pewne punkty, jakie dobrze będzie mieć na uwadze.

6. Z góry zakładamy, że:

- Biskup jest pierwszym odpowiedzialnym za życie i działalność duszpasterską w Kościele lokalnym, a więc obowiązkowe jest odnoszenie się do niego przed podjęciem jakiegokolwiek działania dotyczącego ewangelizacji, liturgii i świadczenia miłosierdzia;

- niczego nie powinno się robić bez wiedzy Biskupa, tym bardziej gdy to jest niezgodne z kierunkiem i wskazaniami wytyczonymi przez niego i zamieszczonymi w diecezjalnych planach duszpasterskich;

- tworzenie organizacji lub nowych metodologii nie może być uzasadniane jedynie wrażliwością, gustami, potrzebą samorealizacji lub korzyścią poszczególnych osób lub grup, lecz prawdziwymi i uznanymi potrzebami duszpasterskimi;

- gdy Papież wypowiada swe pozytywne oceny na temat Drogi Neokatechumenalnej, zawsze ich odsyła do odpowiedzialności i zarządzeń, które biskupi mogą wydawać w swoich diecezjach.

7. W naszym Kościele palermitańskim: kapłan /proboszcz, administrator parafii lub rektor kościoła/, również człowiek świecki, inicjator, który chce założyć jakąkolwiek organizację, także Drogę Neokatechumenalną, albo rozwiązać którąś z już istniejących, ma obowiązek powiadomić o tym Biskupa na piśmie i zaczekać na jego opinię i ewentualną zgodę /Kodeks Prawa Kanonicznego, kanon 301/.

Kapłan, zwłaszcza proboszcz, niech nie pozwala sobie całkowicie zaabsorbować się ani w Drodze, ani w innej organizacji, szczególnie w dni świąteczne, i niech będzie obecny w parafii, zajęty prowadzeniem całego duszpasterstwa i na posługiwaniu całej wspólnocie.

Niech w każdym wypadku jasno uwidacznia się rola kapłana i jego odpowiedzialność sakramentalna i związana z urzędem, zwłaszcza jeśli jest proboszczem, także w odniesieniu do “katechistów”, z uznaniem ich odpowiedzialności i roli formacyjnej w stosunku do innych braci świeckich i wspólnoty.

8. “Katechiści” /zarówno ci, o których mowa w numerze poprzednim, jak również ci “pomagający” w normalnej katechezie parafialnej/, maja być przedstawieni biskupowi, aby ten mógł sprawdzić:

- ich przygotowanie w zakresie doktryny i formację duchową;

- treści nauczania, które mają przekazywać;

- znajomość planów duszpasterskich ogólnych i przewidzianych dla danego obszaru diecezji.

To od Biskupa bowiem, z samej natury rzeczy, maja otrzymać mandat do działania w imieniu Kościoła lokalnego.

9. Co do “skrutyniów”, przewidzianych w programie neokatechumenalnym, nie ma żadnej wątpliwości, że należy je przeprowadzać z należytą dyskrecją i z pełnym poszanowaniem osób i ich sumień. Z zachowaniem zasady, że “proboszcz jest właściwym pasterzem parafii, w której spełnia zadania duszpasterskie pod władzą biskupa” /Kodeks Prawa Kanonicznego, kanon 519/, nie musi się uważać, że jego lub wikariusza obecność na tych “skrutyniach” jest zawsze konieczna. Jest ona natomiast najbardziej potrzebna, gdy się ustala zamierzenia Drogi, zwłaszcza w kwestiach, które dotyczą ich uzgodnienia z diecezjalnymi planami duszpasterskimi.

Także w wypadku, gdyby Droga miała siedzibę w strukturze nieparafialnej, jest rzeczą stosowną, by utrzymała łączność z parafią, choćby poprzez swe przedstawicielstwo w Radzie Duszpasterskiej.

10. W sprawowaniu liturgii Słowo, jak to chwalebnie bywa praktykowane, powinno zajmować centralne miejsce na zgromadzeniu, inne jednak powinno być miejsce, z którego są przekazywane napomnienia, objaśnienia, kierowanie śpiewem. Napomnienia zaś niech nie przekraczają miary co do ilości i co do czasu. Homilie niech się nie ograniczają do samego tylko tekstu Słowa, lecz niech zawierają żywe magisterium Kościoła, pogłębianie teologiczne wiary, jak ją wyznaje lud chrześcijański, niech również poruszają bardziej aktualne problemy historii i społeczeństwa, w którym żyjemy.

Droga sama w sobie, w pojedynkę, nie jest “Kościołem”, to też niech się nie dystansuje od wspólnych Mszy św., niech bierze udział w najważniejszych nabożeństwach diecezjalnych, którym przewodniczy Biskup, i niech utrzymuje serdeczne stosunki z resztą Ludu Bożego na terenie parafii lub w miejscu, gdzie ona działa.

11. Msze św. wspólnot neokatechumenalnych nie mają być odprawiane w niedziele i dni świąteczne, lecz wyłącznie w dni powszednie, i niech nie będą zamknięte przed innymi wiernymi.

Co do sposobu odprawiania i miejsca każdego nabożeństwa mają być przestrzegane odnośne przepisy liturgiczne, ma się też nie dopuszczać do niedozwolonych ewentualnych osobliwości.

Członkowie Drogi, po odprawionej w parafii jedynej wigilii wielkanocnej, mogą nadal pozostać zjednoczeni na modlitwie, czytaniach i śpiewie do późnej nocy lub do następnego poranka.

12. Na mocy szczególnego upoważnienia ze strony Biskupa można zezwolić, by w jakimś kościele nieparafialnym odprawiono dla członków Drogi przedłużoną wigilię. Kościół Santa Maria dei miracoli przy placu Marina, od pewnego czasu powierzony Drodze Neokatechumenalnej, pozostaje zawsze pewnym znakiem komunii w obrębie diecezji.

Takie same normy, oparte na tych samych przesłankach, ma się uważać za obowiązujące dla wigilii Zesłania Ducha Świętego.

Ufając, że te ustalenia mogą w naszej diecezji zapewnić spokojny i owocny rozwój aktywności Neokatechumenatu i wszystkich innych, którzy napełniają życiem całą wspólnotę kościelną, wszystkich z całego serca pozdrawiam i wszystkim błogosławię.

† Salvatore kard. Pappalardo